Công nghệ dự báo thời tiết hiện đại đang đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc hỗ trợ người dân Việt Nam ứng phó với những thách thức từ các cơn bão. Cơn bão số 3, với tên quốc tế là Wipha, đang hướng thẳng về phía Vịnh Bắc Bộ với sức gió giật mạnh cấp 12 và dự báo có thể lên đến cấp 14. Dự kiến, cơn bão này sẽ đổ bộ vào Việt Nam vào ngày 22/7/2025.
Trong đó, hệ thống cảnh báo sớm tại Việt Nam đã được tăng cường đáng kể nhờ sự kết hợp giữa công nghệ vệ tinh và trí tuệ nhân tạo (AI). Vệ tinh, giống như ‘mắt thần’ không ngủ trên quỹ đạo, cung cấp một dòng dữ liệu khổng lồ gần như thời gian thực để theo dõi diễn biến của cơn bão. Các chòm vệ tinh như GOES của Mỹ, JPSS, Himawari-8/9 của Nhật Bản hoặc FY-4 của Trung Quốc thường được sử dụng để cung cấp hình ảnh mây và thực hiện các phép đo quan trọng. Chúng có khả năng theo dõi liên tục, ‘nhìn xuyên’ qua mây và phân tích môi trường, cung cấp thông tin về những yếu tố giúp cơn bão mạnh lên.
Trí tuệ nhân tạo (AI) đóng vai trò như ‘bộ não’ siêu việt trong việc dự báo thiên tai. Các mô hình AI như Google GraphCast hay Microsoft Aurora không giải quyết các phương trình vật lý phức tạp như cách truyền thống. Thay vào đó, chúng ‘học’ từ kho dữ liệu thời tiết khổng lồ trong quá khứ, nhận dạng các mẫu hình ẩn để đưa ra dự báo. Ưu điểm của AI là tốc độ và độ chính xác vượt trội, có thể đưa ra dự báo chỉ trong vài phút và dự báo chính xác điểm đổ bộ của bão.
Ở Việt Nam, việc ứng dụng AI trong dự báo thời tiết đang được đẩy mạnh để nâng cao hiệu quả dự báo thiên tai. Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia đã triển khai AI trong dự báo cường độ bão và mưa lớn, và đã đạt được kết quả khả quan với độ chính xác vượt trội so với phương pháp truyền thống. Tuy nhiên, vẫn còn những thách thức về hạ tầng tính toán, chi phí, và thiếu hụt nhân lực AI chuyên sâu cần được giải quyết để tối ưu hóa công nghệ này.
Sự kết hợp giữa vệ tinh và AI không thể ngăn chặn cơn bão, nhưng nó cung cấp cho chúng ta một vũ khí quý giá là thời gian và thông tin chính xác. Với dự báo cơn bão số 3 sẽ gây ra một đợt mưa rất lớn, có nơi trên 600mm, và gió giật mạnh, việc người dân tuân thủ chặt chẽ các hướng dẫn từ cơ quan chức năng, dựa trên những cảnh báo được công nghệ tiên tiến hỗ trợ, là yếu tố sống còn để giảm thiểu thiệt hại về người và của.
Để đối phó với những thách thức từ cơn bão số 3, người dân cần thường xuyên theo dõi các thông tin dự báo thời tiết và cảnh báo từ cơ quan chức năng. Đồng thời, các cơ quan chức năng cần tiếp tục đầu tư và phát triển công nghệ dự báo thời tiết, cũng như tăng cường công tác tuyên truyền, hướng dẫn cho người dân về cách ứng phó với các tình huống khẩn cấp.
Tìm hiểu thêm về công nghệ dự báo thời tiết hiện đại và vai trò của vệ tinh và AI trong việc hỗ trợ ứng phó với thiên tai.