Ngày 22-6, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố quyết định rút Mỹ khỏi Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) vào cuối năm 2026. Ông Trump cho rằng tổ chức này đang theo đuổi các giá trị không phù hợp với chính sách “nước Mỹ trước tiên” mà ông đang theo đuổi.

Đây không phải là lần đầu tiên Mỹ rút khỏi UNESCO. Trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, Mỹ đã rút khỏi tổ chức này vào năm 2018 và việc này đã bị đảo ngược dưới thời Tổng thống Joe Biden. Tuy nhiên, với việc công bố quyết định mới, Mỹ một lần nữa sẽ rời khỏi tổ chức này vào ngày 31-12-2026.

Phát ngôn viên Nhà Trắng Anna Kelly giải thích rằng Tổng thống Trump đã quyết định rút khỏi UNESCO do tổ chức này ủng hộ các giá trị văn hóa và xã hội mà Washington cho là chia rẽ. Theo bà Kelly, những giá trị này không phù hợp với chính sách hợp lý mà người dân Mỹ đã lựa chọn.

Bộ Ngoại giao Mỹ cũng cho rằng việc ở lại UNESCO không phục vụ lợi ích quốc gia của Mỹ. Họ cho rằng cơ quan này đang thúc đẩy chủ nghĩa toàn cầu và các chương trình nghị sự mang tính ý thức hệ mà Washington không đồng tình.

Trước quyết định của Tổng thống Trump, Tổng Giám đốc UNESCO Audrey Azoulay bày tỏ lấy làm tiếc sâu sắc. Tuy nhiên, bà Azoulay cũng cho biết rằng điều này đã được lường trước và UNESCO đã có chuẩn bị cho tình huống này.

Bà Azoulay nhấn mạnh rằng Mỹ chỉ đóng góp khoảng 8% ngân sách của UNESCO và tổ chức này đã đa dạng hóa nguồn tài trợ. Tuy nhiên, việc Mỹ rút khỏi UNESCO có thể ảnh hưởng đến một số chương trình do Washington tài trợ.

Phản ứng về quyết định của Tổng thống Trump, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron viết trên mạng xã hội X rằng: “Chúng tôi kiên định ủng hộ UNESCO, người bảo vệ phổ quát của khoa học, đại dương, giáo dục, văn hóa và di sản thế giới”. Ông Macron cũng nhấn mạnh rằng việc Mỹ rút lui sẽ không làm suy giảm cam kết của Pháp đối với những người đang đấu tranh vì các giá trị này.

UNESCO là một tổ chức chuyên ngành của Liên Hợp Quốc, được thành lập với mục tiêu thúc đẩy hòa bình và an ninh thế giới thông qua hợp tác quốc tế trong lĩnh vực giáo dục, khoa học, văn hóa và truyền thông.

Trong bối cảnh khủng hoảng nhân đạo đang leo thang tại Gaza, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhấn mạnh rằng việc cứu đói là nhiệm vụ cấp bách nhất ở khu vực này. Phát biểu bên cạnh Thủ tướng Anh Keir Starmer tại khu nghỉ dưỡng golf Turnberry ở Scotland vào ngày 28.7, ông Trump cho biết Mỹ đã cung cấp 60 triệu USD viện trợ nhân đạo và kêu gọi các quốc gia khác cùng chung tay hỗ trợ.

Cùng ngày, Bộ Y tế Gaza thông báo đã ghi nhận ít nhất 14 trường hợp tử vong vì đói và suy dinh dưỡng trong vòng 24 giờ trước đó. Điều này nâng tổng số ca tử vong do thiếu lương thực lên 147, trong đó có 88 trẻ em, với phần lớn các trường hợp này xảy ra chỉ trong vài tuần gần đây. Tình hình này đã làm dấy lên lo ngại về việc tiếp cận lương thực và hỗ trợ nhân đạo tại Gaza.

Israel đã cắt toàn bộ nguồn cung cấp vào Gaza từ đầu tháng 3 và chỉ nới lỏng một phần với các hạn chế mới từ tháng 5. Tuyên bố của ông Trump về việc cứu đói ở Gaza trái ngược hoàn toàn với phát biểu của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại một hội nghị thượng đỉnh ở Jerusalem vào ngày 27.7. Ông Netanyahu phủ nhận việc Israel áp dụng chính sách gây đói ở Gaza, gọi đó là một lời dối trá trắng trợn.

Israel khẳng định tuân thủ luật pháp quốc tế nhưng nhấn mạnh cần phải ngăn chặn viện trợ rơi vào tay phiến quân, đồng thời đổ lỗi cho Hamas về tình cảnh khổ cực của người dân Gaza. Cuộc xung đột nổ ra sau khi Hamas tấn công miền nam Israel vào tháng 10.2023, làm 1.200 người thiệt mạng và bắt giữ hơn 250 con tin theo thống kê của Israel.

Các đòn trả đũa của Israel đã khiến gần 60.000 người Palestine thiệt mạng, đa số là dân thường, biến Gaza thành đống đổ nát và khiến gần như toàn bộ 2 triệu dân phải di tản. Tình hình tại Gaza hiện nay đang là một trong những cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng nhất trên thế giới, đòi hỏi sự chung tay hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế.

Trong bối cảnh này, việc Mỹ cung cấp viện trợ nhân đạo và kêu gọi các quốc gia khác cùng hỗ trợ là một bước đi tích cực. Tuy nhiên, vẫn cần có nhiều nỗ lực hơn nữa để giải quyết tận gốc vấn đề và mang lại sự hỗ trợ cần thiết cho người dân Gaza.

Theo thông tin từ Financial Times, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đưa ra yêu cầu cứng rắn hơn trong đàm phán thương mại với Liên minh châu Âu (EU). Ông Trump yêu cầu cấp dưới áp thuế quan ít nhất 15-20% lên hàng hóa nhập khẩu từ EU. Yêu cầu này được đưa ra sau nhiều tuần đàm phán về một thỏa thuận khung giữa hai bên.

Ngoài ra, ông Trump cũng muốn giữ nguyên mức thuế ngành 25% đối với ô tô nhập khẩu từ EU. Nếu được áp dụng, thuế quan của Mỹ sẽ được áp lên 380 tỷ EUR hàng hóa hàng năm từ EU, trong tổng số 532 tỷ EUR xuất sang Mỹ. Mỹ hiện là thị trường đơn lẻ lớn nhất của khối này, chiếm đến 1/5 xuất khẩu của khu vực.

Đàm phán thương mại giữa hai bên dường như đã đình trệ khi hạn chót 1/8 do chính quyền Trump đề ra sắp kết thúc. EU vẫn hy vọng sẽ đạt được một thỏa thuận tương tự như Anh đã có với Mỹ, trong đó quy định mức thuế quan tối thiểu 10% và miễn thuế đối với một số ngành hàng.

Tuy nhiên, ông Maroš Šefčovič, Cao ủy thương mại của EU, đã đưa ra đánh giá bi quan với đại sứ của 27 nước thành viên về tiến trình đàm phán. Một quan chức Mỹ cho biết, chính quyền Trump muốn mức thuế đối ứng cao hơn 10% trong trường hợp hai nền kinh tế lớn đạt được một thỏa thuận.

Nếu ông Trump nhất quyết muốn áp thuế đối ứng từ 15-20%, mức thuế đó sẽ vẫn cao như khi hai bên bắt đầu đàm phán vào đầu tháng 4 và có thể buộc Brussels phải trả đũa. Một quan chức khác cho biết “tâm trạng (của khối) đã thay đổi rõ rệt” theo hướng ủng hộ trả đũa.

Tổng thống Mỹ thường xuyên bày tỏ không hài lòng với mức thâm hụt thương mại hàng hóa 198 tỷ EUR (tương đương 231 tỷ USD) với EU. Các quan chức EU lập luận rằng thương mại giữa 2 bên cân bằng hơn nhiều nếu tính đến cả các dịch vụ và thương mại.

Ủy ban châu Âu (EC), cơ quan thực thi chính sách thương mại của EU, đã đề xuất gói trả đũa trị giá 72 tỷ EUR lên hàng hóa Mỹ, bao gồm máy bay Boeing và rượu whisky nếu đàm phán đổ vỡ. EU dự kiến hoãn gói trả đũa trị giá 21 tỷ EUR lên hàng nhập khẩu từ Mỹ cho đến đầu tháng sau.

Cuối tuần trước, Chủ tịch EC Ursula von der Leyen kêu gọi hai bên đưa ra giải pháp cho tranh chấp thương mại thông qua đàm phán. Financial Times đã có bài viết phản ánh về tình hình đàm phán thương mại giữa Mỹ và EU.