Trong thời gian gần đây, nhiều người dân đã lên tiếng phản ánh về việc bị lừa đảo qua các cuộc gọi điện thoại, với một số trường hợp thậm chí còn dẫn đến mất trắng số tiền lớn. Qua ghi nhận, các đối tượng thực hiện hành vi lừa đảo thường sử dụng các số điện thoại lạ, tự xưng là nhân viên của các cơ quan chức năng hoặc tổ chức có uy tín để tạo ra sự tin tưởng ban đầu.

Các đối tượng lừa đảo thường đưa ra những lời hứa hẹn hấp dẫn hoặc áp dụng biện pháp đe dọa nhằm chiếm được sự tin tưởng của nạn nhân. Sau khi có được lòng tin, chúng sẽ yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào các tài khoản không rõ ràng, không có căn cứ rõ ràng. Điều này đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng, không chỉ về mặt tài chính mà còn ảnh hưởng đến tâm lý và sự an toàn của người dân.

Các chuyên gia an ninh mạng đã đưa ra lời khuyến cáo người dân cần phải thận trọng và cảnh giác khi nhận được các cuộc gọi từ số lạ. Điều quan trọng là không cung cấp thông tin cá nhân hoặc thực hiện các giao dịch chuyển tiền mà không có sự xác minh kỹ lưỡng. Sự cẩn thận và tỉnh táo của người dân chính là hàng rào bảo vệ quan trọng giúp ngăn chặn những hành vi lừa đảo tinh vi.

Cơ quan chức năng cũng đang tích cực triển khai các biện pháp điều tra và thực hiện các biện pháp mạnh mẽ để trấn áp các hoạt động lừa đảo này. Những nỗ lực này không chỉ nhằm vào việc bắt giữ các đối tượng lừa đảo mà còn hướng đến việc nâng cao nhận thức của cộng đồng về các thủ đoạn lừa đảo và cách phòng tránh hiệu quả.

Nhìn chung, việc người dân nâng cao cảnh giác và có kiến thức về các hình thức lừa đảo qua điện thoại là rất quan trọng. Qua đó, mỗi người có thể tự bảo vệ mình và đóng góp vào việc xây dựng một cộng đồng an toàn hơn, ít bị ảnh hưởng bởi những hành vi lừa đảo.

Chiều ngày 17/7, chị N., 38 tuổi, ở Hà Nội, đã trở thành nạn nhân của một chiêu lừa đảo khi nhận được điện thoại của một người xưng là nhân viên giao hàng. Đối tượng thông báo có đơn hàng và yêu cầu chuyển khoản 10.000 đồng. Sau đó, đối tượng hướng dẫn chị hủy đăng ký hội viên giao hàng và chuyển khoản nhầm. Khi chị thao tác theo hướng dẫn, tài khoản của chị bị trừ 1,5 tỷ đồng.

Thủ đoạn trên là hồi chuông cảnh báo về một loại tội phạm mạng đang tiến hóa rất nhanh, hoạt động có tổ chức, len lỏi vào từng giao dịch thương mại điện tử. Thượng tá Đào Trung Hiếu, Tiến sĩ Tội phạm học, cho rằng điểm nguy hiểm nhất của chiêu lừa ‘shipper giả’ nằm ở chỗ các đối tượng không hành động theo những kịch bản cũ kỹ, sơ sài như trước đây, mà liên tục biến đổi cách tiếp cận, đánh thẳng vào tâm lý tin tưởng của người dùng.

Các đối tượng xấu luôn tìm cách bắt kịp hành vi mua sắm trực tuyến của người dân để giăng bẫy, từ giả danh nhân viên giao hàng đến giả mạo tổng đài chăm sóc khách hàng, gửi đường link tra cứu đơn hàng hay thậm chí giả dạng sàn thương mại điện tử. Điều khiến người bị hại dễ mắc lừa chính là việc dữ liệu đơn hàng, từ tên, địa chỉ, số điện thoại, đến giá trị món hàng, hoàn toàn trùng khớp với đơn thật mà họ đang chờ nhận.

Thượng tá Đào Trung Hiếu nhận định, nhiều người chủ quan nghĩ rằng vài chục nghìn đồng không đáng kể, nhưng thực chất, đó là cái bẫy mở cửa cho tội phạm công nghệ cao. Đường link hoặc mã QR mà đối tượng gửi tới thường chứa mã độc, cài vào điện thoại để chiếm quyền điều khiển ứng dụng ngân hàng. Hoặc nguy hiểm hơn, các trang web giả mạo yêu cầu nhập OTP, thực chất là hành vi ủy quyền vô tình cho kẻ gian rút toàn bộ tiền trong tài khoản.

Vấn nạn rò rỉ dữ liệu cá nhân là một vấn đề nghiêm trọng. Thông tin cá nhân của người dùng không còn an toàn như nhiều người tưởng. Dữ liệu bị rò rỉ từ 3 nguồn chính: Nội bộ các sàn thương mại điện tử hoặc đơn vị vận chuyển; các website và ứng dụng kém bảo mật nơi người dùng vô tình để lại thông tin; thị trường mua bán ‘data rác’ diễn ra công khai trên mạng xã hội.

Với vài trăm nghìn đồng, các nhóm lừa đảo có thể sở hữu hàng nghìn bộ dữ liệu chi tiết, từ đó dựng lên câu chuyện lừa đảo khớp tới 90-100% sự thật, khiến người nhận tin tưởng gần như tuyệt đối. Khi niềm tin bị khai thác làm công cụ gây án, mọi cảnh báo chung chung trở nên vô nghĩa nếu không có kỹ năng phòng vệ cụ thể.

Trước thực trạng này, Thượng tá Hiếu khuyến cáo người dùng cần cảnh giác và tự bảo vệ mình. Người dùng cần nhớ nguyên tắc cơ bản: Không chuyển tiền trước cho shipper lạ, không bấm vào đường link hoặc quét QR từ tin nhắn không rõ nguồn gốc, không cung cấp mã OTP hay mật khẩu ngân hàng cho bất kỳ ai. Hãy kiểm tra đơn hàng trực tiếp trên ứng dụng chính thức, ưu tiên thanh toán khi nhận hàng và bật bảo mật đa lớp cho tài khoản ngân hàng.

Tuy nhiên, Tiến sĩ Tội phạm học cũng chia sẻ về một vấn đề đáng lo hơn, là nhóm bị tội phạm nhắm đến nhiều nhất chính là học sinh, sinh viên và người trẻ tuổi, vốn thành thạo công nghệ nhưng thiếu kỹ năng kiểm chứng thông tin. Việc giáo dục kỹ năng tự vệ số cần được triển khai khẩn cấp, bài bản, như một môn học bắt buộc trong trường học và cộng đồng, để thế hệ trẻ có thể tự bảo vệ mình trước những kịch bản lừa đảo tinh vi ngày càng xuất hiện dày đặc.

Thời gian gần đây, hàng loạt vụ việc liên quan đến hành vi bắt cóc ‘online’, lừa đảo qua mạng nhắm vào trẻ vị thành niên đã liên tục được ghi nhận, gây hoang mang trong dư luận xã hội. Sự gia tăng của các vụ việc này đã đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc tăng cường bảo vệ trẻ em trong không gian mạng.

Các chuyên gia giáo dục và tâm lý học đã đưa ra nhiều khuyến nghị nhằm tăng cường vai trò phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc trang bị kiến thức, kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh. Theo Tiến sĩ Vũ Thu Hương, chuyên gia giáo dục, nguyên giảng viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, trẻ vị thành niên thường có tâm lý ham khám phá, tò mò với cái mới, thích thử thách và khát khao được công nhận. Điều này làm cho các em dễ bị cuốn vào những lời dẫn dụ đầy tính kích thích từ kẻ xấu.

Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng Nguyễn Văn Duẩn, chuyên gia tại Phòng Tâm lý học đường, Trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Lê Quý Đôn, cho rằng trẻ thiếu kỹ năng nhận diện và ứng phó với lừa đảo, đặc biệt là trong môi trường phi vật lý như không gian mạng, khiến nguy cơ bị tấn công ngày càng gia tăng. Điều này đòi hỏi sự quan tâm và đầu tư nhiều hơn trong việc giáo dục kỹ năng sống và an toàn mạng cho trẻ.

Thầy Nguyễn Đức Phú, giáo viên kỹ năng sống của Trường Phổ thông liên cấp Phenikaa, chỉ ra rằng khi cha mẹ quá bận rộn, ít trò chuyện hoặc thường xuyên áp đặt, các em sẽ cảm thấy cô đơn. Thế giới ảo trở thành nơi để các em tìm kiếm sự chia sẻ. Kẻ xấu chỉ cần lợi dụng kẽ hở này, đóng vai một người bạn thấu hiểu, kiên nhẫn lắng nghe là có thể dần dần thao túng tâm lý và chiếm được lòng tin của các em.

Để bảo vệ trẻ, các chuyên gia khuyến nghị nhà trường và phụ huynh cần chủ động trang bị cho học sinh kỹ năng tự vệ thiết yếu trong thời đại số. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc tích hợp các buổi học về an toàn không gian mạng và kỹ năng nhận diện lừa đảo vào chương trình học cũng như các hoạt động ngoại khóa. Sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường là rất quan trọng để giúp trẻ có được môi trường sống an toàn và lành mạnh.

Đồng thời, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục an toàn trên không gian mạng cho học sinh. Việc này có thể được thực hiện thông qua các hoạt động giáo dục toàn diện, nhất là trong việc trang bị kỹ năng phòng tránh và ứng phó với các tình huống rủi ro trực tuyến.

Tóm lại, không có giải pháp đơn lẻ nào là hoàn hảo. Chúng ta chỉ có thể bảo vệ con trẻ khi cả gia đình và nhà trường cùng chung tay hành động một cách quyết liệt và thấu hiểu. Sự quan tâm và đầu tư vào việc bảo vệ trẻ em trong không gian mạng là rất cần thiết để giúp các em phát triển lành mạnh và an toàn.

Ngày 28/7, Bộ Công an đã đưa ra cảnh báo về một hình thức lừa đảo mới và tinh vi gọi là “bắt cóc online”, nhắm vào học sinh, sinh viên và những người trẻ nhẹ dạ, cả tin. Theo đó, các đối tượng lừa đảo có thể khiến nạn nhân bị khống chế, điều khiển như trong một vụ bắt cóc thật sự, mặc dù không có sự tiếp xúc trực tiếp.

Phương thức “bắt cóc online” này được cho là khá nguy hiểm, khi các đối tượng lừa đảo có thể sử dụng các thủ đoạn tinh vi để khiến nạn nhân tin vào những thông tin sai lệch. Bộ Công an cho biết, vào ngày 26/7, Công an xã Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh, đã ngăn chặn thành công một vụ lừa đảo với thủ đoạn “bắt cóc, tống tiền online”. Vụ việc liên quan đến một thiếu niên bị một nhóm người lạ gọi điện thông báo đang bị bắt cóc và yêu cầu gia đình chuyển khoản 250 triệu đồng để chuộc người.

Công an xã Thạch Hà đã nhanh chóng vào cuộc, phối hợp với các đơn vị khác để xác minh và tìm thấy cháu N, người bị lừa đảo, tại một khách sạn trên địa bàn. Cháu N cho biết đã bị một nhóm đối tượng gọi điện, tự xưng là công an và cáo buộc cháu liên quan đến đường dây rửa tiền. Các đối tượng yêu cầu cháu giữ bí mật, không thông báo với ai và thuê phòng khách sạn để “hợp tác điều tra”.

Thủ đoạn lừa đảo này được dàn dựng bài bản qua 3 giai đoạn: gọi điện cho nạn nhân, tự xưng là cán bộ công an và đưa ra cáo buộc bịa đặt; tạo tâm lý hoảng loạn và yêu cầu giữ bí mật; ép nạn nhân rời khỏi nơi ở và cắt đứt liên lạc. Sau đó, các đối tượng sẽ dựng kịch bản giả và yêu cầu chuyển tiền.

Trước những thủ đoạn lừa đảo tinh vi này, Bộ Công an khuyến cáo học sinh, sinh viên và phụ huynh cần cảnh giác, tuyên truyền cho người thân và bạn bè về phương thức, thủ đoạn của loại tội phạm này. Cơ quan công an sẽ trực tiếp gửi giấy mời, giấy triệu tập hoặc gửi qua công an địa phương, không làm việc qua điện thoại và không yêu cầu chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng.

Người dân cần báo ngay cho cơ quan công an khi phát hiện các trường hợp có dấu hiệu lừa đảo. Đồng thời, Bộ Công an cũng kêu gọi người dân cần nâng cao cảnh giác và không mắc bẫy của những kẻ lừa đảo.

Bộ Công an đang tiếp tục điều tra và có biện pháp để ngăn chặn những vụ lừa đảo kiểu “bắt cóc online” này tái diễn.

Một số thông tin khác được Bộ Công an cung cấp về [công an ] việclừa đảo chiếm đoạt tài sản diễn ra nhiều nơi,cơ quan công an nơi xảy ra sự việc đề nghị người dân cần cung cấp bằng chứng, hỗ trợ cho cơ quan công an làm rõ,xử lý theo pháp luật.