>> Fed tăng nhẹ lãi suất, USD sắp xóa sạch thành quả tăng

Việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã quyết định nâng lãi suất cơ bản thêm 0,25 điểm phần trăm lên biên độ 4,5-4,75% mới đây cũng ít nhiều tạo ra phản ứng đối với nền kinh tế toàn cầu. Trong khi cơ quan này còn cho thấy có rất ít dấu hiệu gần chấm dứt chu kỳ tăng lãi suất của mình.

Lãi suất của Fed trong năm 2023 sẽ không giảm mà xoay quanh con số 5% hoặc hơn 5%, những kỳ họp sắp tới sẽ vẫn tiếp tục là mức tăng 0,25% nữa và neo ở mức cao như vậy

Ông Phan Lê Thành Long, chuyên gia tài chính đánh giá, trong những lần tăng lãi suất trước đó, Fed có 2 lần liên tiếp tăng lãi suất 0,75% làm cho thị trường tài chính chao đảo, trong đó có cả Việt Nam.

Lãi suất của Fed trong năm 2023 sẽ không giảm mà xoay quanh con số 5% hoặc hơn 5% một chút. Như vậy, những kỳ họp sắp tới sẽ vẫn tiếp tục là mức tăng 0,25% nữa và neo ở mức cao như vậy. Nhìn vào lộ trình này chúng ta có thể hình dung trong năm 2023 dự kiến lãi suất điều hành Fed ra sao.

Về tác động khi lãi suất tăng, thì giá của trái phiếu giảm đó là nguyên tắc căn bản trong thị trường tài chính, bởi vì trái phiếu là một loại hình chứng khoán hưởng lợi tức cố định. Ở Việt Nam cũng vậy, nhưng câu chuyện đặt ra là Việt Nam sẽ ứng xử như thế nào khi Fed tăng lãi suất.

Thực tế khi lãi suất áp dụng trên thị trường tăng sẽ tác động đến tăng trưởng kinh tế nói chung. Xét về mặt tổng thể, riêng quý 4/2022 các doanh nghiệp niêm yết có lợi nhuận giảm 38% so với cùng kỳ với nguyên nhân chính là do nền lãi suất tăng.

Sự sụt giảm đó đã cho thấy sự ảnh hưởng rõ rệt và Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phải cân đối giữa việc duy trì ổn định tăng trưởng kinh tế với những biến số như lạm phát, tỷ giá.

Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, tỷ giá đang rất ủng hộ đối với Việt Nam khi có những giai đoạn tỷ giá VND/USD tăng trên 25.000 đồng, nhưng đến nay đã quay trở lại mốc thấp hơn cả mốc hồi đầu năm 2022.

Trong năm nay, sức ép lạm phát vẫn còn lớn, nhưng đã giảm đi nhiều so với thời điểm đỉnh, vì vậy việc điều hành chính sách tiền tệ thông qua công cụ lãi suất của NHNN sẽ có nhiều dư địa và bớt áp lực hơn. Hy vọng NHNN sẽ không tăng lãi suất ít nhất là trong nửa đầu năm 2023.

“Về xu hướng tăng giá của đồng USD, Fed tăng lãi suất gây sức ép đến toàn cầu khiến đồng USD mạnh lên, nhưng chính vì đợt tăng đỉnh đó đã gây ra một đợt sụt giảm tương đối. Song, nó vẫn nằm trong xu hướng cao.

Chúng ta cũng cần nhìn nhận câu chuyện Fed tăng lãi suất có còn là vấn đề lớn nữa không? Ngân hàng Trung ương Nhật Bản đã tăng lãi suất hay Ngân hàng Trung ương châu Âu cũng tăng lãi suất điều hành 0,5%. Điều này tác động đến cân bằng tỷ giá và từ đó tác động đến chỉ số DXY. Do đó, đồng USD sẽ không còn lập đỉnh như năm 2022 nhưng để sụt giảm mạnh thì có thể là chưa đến thời điểm”, vị chuyên gia dự báo.

Cũng theo ông Long, cuối năm 2022 chúng ta nói nhiều về suy thoái kinh tế toàn cầu, nhưng đến nay điều này đã ít xuất hiện trên các phương tiện thông tin. Mọi người cũng đã giảm bớt lo ngại về suy thoái, mặc dù các nguy cơ vẫn còn nhưng điều này chỉ mang tính tâm lý nhiều hơn.

Đối với thị trường vàng, trước thời điểm Fed tăng lãi suất, giá vàng tăng rất mạnh, nhưng hiện tại giá vàng đang có xu hướng giảm trở lại. Cụ thể, giá vàng thế giới sáng ngày 4/2 giảm hơn 50 USD/ounce, tuột khỏi ngưỡng 1.900 USD/ounce khi Bộ Lao động Mỹ công bố báo cáo lao động tháng 1/2023 đầy tích cực. Điều đó phản ánh câu chuyện sự lo sợ về suy thoái kinh tế toàn cầu đã giảm bớt.

>> Bước ngoặt mới của chính sách tiền tệ toàn cầu

Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp, PGS. TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, các dự báo trước tình hình năm 2023 đang cho thấy năm 2023, mức nâng lãi suất của Fed sẽ không còn cao như năm 2022. Do đó, động thái nâng lãi suất của Fed trong năm nay có khả năng sẽ không nhiều ảnh hưởng đến nền kinh tế thế giới và kinh tế Việt Nam.

Hiện tỷ giá VND đang ở mức ổn định so với USD. Chính vì vậy trong thời gian tới, NHNN có thể đẩy mạnh mua vào đồng USD và chủ động hơn, linh hoạt hơn trong các chính sách điều hành

“Năm nay, đồng USD sẽ được duy trì ở mức cầm chừng, thậm chí có xu hướng giảm giá. Hiện tỷ giá VND đang ở mức ổn định so với USD. Chính vì vậy trong thời gian tới, NHNN có thể đẩy mạnh mua vào đồng USD và chủ động hơn, linh hoạt hơn trong các chính sách điều hành, qua đó hỗ trợ cho các doanh nghiệp phục hồi và phát triển”, PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh nói.

Trước đó, Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà đã cho biết định hướng điều hành của NHNN trong thời gian tới, sẽ tiếp tục theo dõi sát diễn biến thị trường tiền tệ trong nước, quốc tế, dự báo lạm phát và lãi suất thị trường để điều hành lãi suất phù hợp với cân đối vĩ mô, lạm phát và mục tiêu chính sách tiền tệ.

Với việc lạm phát đã có dấu hiệu đạt đỉnh tại nhiều quốc gia giúp các Ngân hàng Trung ương lớn trên thế giới, đặc biệt là Fed tuyên bố sẽ làm chậm lại lộ trình tăng lãi suất từ năm 2023, có thể thấy áp lực này đã phần nào giảm bớt lên chính sách tiền tệ của Việt Nam.

Theo ông Hà, dự báo lãi suất của Fed sẽ chạm đỉnh quanh 4,9-5,1% vào giữa năm 2023, tức cơ quan này sẽ chỉ tiếp tục tăng từ 0,4-0,6 điểm phần trăm trong nửa đầu năm 2023. Đây có lẽ cũng là cơ sở cho dự báo lãi suất có thể tăng thêm 0,5 điểm phần trăm trong năm sau của hầu hết các tổ chức.

Khi lộ trình tăng lãi suất của Fed chậm lại, triển vọng của đô la Mỹ cũng không còn quá hấp dẫn như trước, nên mức độ ảnh hưởng lên tỷ giá trong nước cũng sẽ giảm dần, áp lực tăng lãi suất để duy trì sức hấp dẫn của tiền cũng sẽ không còn quá lớn.

“Có lẽ yếu tố lạm phát mới là áp lực đáng kể nhất lên xu hướng lãi suất dù Việt Nam trong năm 2022 đã khá thành công trong việc kiềm chế lạm phát, tuy nhiên với đặc thù nền kinh tế có độ trễ nhất định so với thế giới, áp lực lạm phát trong nước có thể sẽ bắt đầu gia tăng mạnh hơn và cần được chú ý”, ông Phạm Thanh Hà cho biết.

[wpcc-script language=”javascript” src=”https://diendandoanhnghiep.vn/js/raty/jquery.raty.js”]

[wpcc-script]

>> Fed tăng lãi suất và hàm ý chính sách với Việt Nam

Mặt bằng lãi suất cao

Theo TS. Vũ Đình Ánh, chuyên gia kinh tế đánh giá, thách thức lớn nhất của Việt Nam trong năm 2023 là các tác động của kinh tế thế giới, do nền kinh tế Việt Nam có độ mở lớn. Vì vậy, những vấn đề như suy thoái, lạm phát, hay các biến động chính trị đều ảnh hưởng đến các nhà xuất khẩu Việt Nam – một trong những trụ cột tăng trưởng quan trọng.

Năm 2023, việc tiếp cận nguồn vốn của các doanh nghiệp đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) sẽ vẫn có những khó khăn nhất định

Từ năm 2022, các thị trường tài chính, thị trường tiền tệ, tín dụng ngân hàng cũng như thị trường bất động sản, chứng khoán của chúng ta đã gặp nhiều khó khăn. Việc lành mạnh hóa các thị trường này cũng đang là thách thức lớn đối với nền kinh tế Việt Nam trong năm 2023.

“Đặc biệt, suốt hai năm 2020-2021, cộng đồng doanh nghiệp đã chịu tác động ở mọi khía cạnh bởi dịch Covid – 19, từ cung đến cầu và gần như đại bộ phận các doanh nghiệp phải đối mặt với những khó khăn chưa có tiền lệ. Do đó, năm 2022 Chính phủ, Quốc hội đã có một gói về phục hồi và phát triển kinh tế xã hội thực hiện trong hai năm 2022 – 2023. Nhưng từ đó cũng dẫn đến việc có một bộ phận không nhỏ các doanh nghiệp của Việt Nam đã chuyển sang trạng thái lệ thuộc vào sự hỗ trợ, mà không đánh giá xem xét nội tại bản thân các doanh nghiệp ra sao”, TS. Vũ Đình Ánh nói.

Nhìn từ góc độ ngân hàng, ông Đào Gia Hưng, Phó Giám đốc khối khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ VPBank cho biết, trong năm 2023, việc tiếp cận nguồn vốn của các doanh nghiệp đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) sẽ vẫn có những khó khăn nhất định, xuất phát từ hai yếu tố đó là: Thứ nhất, thị trường sẽ tiếp tục hướng đến câu chuyện về mặt lãi suất, lạm phát và chính sách room tín dụng.

Thứ hai, là khó khăn nội tại của cộng đồng doanh nghiệp như thiếu tài sản thế chấp, chưa có sự chuẩn chỉ về mặt quản trị, điều hành, quy mô nhỏ,… Đây đều là những yếu tố gây ra khó khăn cho việc tiếp cận vốn của các DNVVN.

Dự báo về lãi suất, ông Hưng nhìn nhận điều này tương đối khó. Chúng ta cần căn cứ vào tình hình nội tại, những diễn biến trong quá khứ, nhất là của năm 2022 để phác thảo ra bức tranh lãi suất năm 2023, để nhìn nhận rằng mặt bằng lãi suất trong năm nay sẽ tiếp tục cao và chưa có cơ hội giảm. Có thể sẽ vẫn tăng, nhưng tăng ít hơn so với quá khứ hoặc giữ nguyên và tình hình lãi suất toàn cầu cũng tương tự vậy.

“Một yếu tố quan trọng nữa là tình hình nội tại của Việt Nam, sự quyết liệt của Chính phủ trong huy động toàn bộ các lực lượng, kể cả hệ thống ngân hàng, các kênh huy động vốn của nền kinh tế và cả hệ thống doanh nghiệp, làm sao để hạ được mặt bằng lãi suất, giúp doanh nghiệp dễ thở hơn, dễ tiếp cận hơn với nguồn vốn hơn”, ông Hưng nhấn mạnh.

>> Doanh nghiệp tiếp cận vốn thông minh

Nỗ lực từ phía doanh nghiệp

Về mặt giải pháp, vị đại diện ngân hàng VPBank cũng nêu, doanh nghiệp khó khăn về tiếp cận nguồn vốn cần đi đúng ngành nghề, lĩnh vực cốt lõi của mình và phải minh bạch các số liệu tài chính, tình hình hoạt động càng nhiều càng tốt. Đồng thời nên có sự lựa chọn các sản phẩm đa dạng khác nhau của các ngân hàng, trong bối cảnh lãi suất tăng cao, phía doanh nghiệp nên có sự tính toán cẩn trọng về dòng tiền trong tương lai sau khi vay được vốn. Nguồn vốn đã là một trở ngại, thì sau khi vay được vốn, việc sử dụng càng phải cẩn trọng, thông minh.

Các doanh nghiệp, cần phải giữ một mối quan hệ bền vững, lâu dài với hệ thống ngân hàng. Ảnh minh họa

Đối với ngân hàng cũng sẽ có sự chuẩn bị cho câu chuyện này, trước hết là luôn tìm tòi các nguồn vốn từ các tổ chức quốc tế, với những đặc điểm mang tính chất ưu đãi hơn so với thị trường để cung ứng ra nền kinh tế. Hay chuẩn bị thêm các sản phẩm đa dạng khác nhau, hướng tới câu chuyện thực hiện số hóa cho cộng đồng doanh nghiệp. Số hóa là vấn đề chúng ta phải làm bền bỉ, có sự đầu tư từ trước.

Ngoài ra, là chuẩn bị nguồn nhân lực, chuyên viên của ngân hàng sẽ tiếp tục thiện chiến hơn trong việc phục vụ, đánh giá nhu cầu của doanh nghiệp, thận trọng hơn nhưng cũng phải hỗ trợ hơn.

Trao đổi với phóng viên, TS. Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch Hiệp hội DNNVV TP. Hà Nội chia sẻ, trong năm 2023, việc tiếp cận các nguồn vốn với lãi suất hợp lý và có sự điều chỉnh, hay điều hành vĩ mô của Chính phủ, Quốc Hội không hẳn là khó khăn, mà quan trọng là điều kiện của các doanh nghiệp có thể đáp ứng về mặt thủ tục đối với hệ thống ngân hàng đang còn rất nhiều mặt hạn chế.

Các doanh nghiệp, cần phải giữ một mối quan hệ bền vững, lâu dài với hệ thống ngân hàng. Còn phía ngân hàng cũng luôn mong muốn tìm kiếm người dân, doanh nghiệp có tín dụng minh bạch, sử dụng đúng mục đích và có quan hệ đối với hệ thống ngân hàng trong một quá trình lâu dài.

Ông Mạc Quốc Anh cho biết, với điều kiện thực tế hiện nay, căn cứ vào rất nhiều yếu tố trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế, việc điều chỉnh tăng hay giảm lãi suất của Việt Nam còn lệ thuộc nhiều vào tài chính khu vực và thế giới. Bản thân các doanh nghiệp, nhất là DNNVV cần có sự điều chỉnh, cắt giảm nguồn liên quan đến bộ máy quản trị, những chi phí không hợp lý và phải trích lập dự phòng rủi ro, để có nhiều điều kiện đáp ứng cho hệ thống ngân hàng giải ngân vốn.

“Từ phía Hiệp hội, chúng tôi chắc chắn sẽ phải chia nhóm các ngành lĩnh vực đang gặp khó khăn, từ sản xuất, thương mại đến dịch vụ để có chương trình hỗ trợ trực tiếp, bằng cách mời gọi các hệ thống ngân hàng Nhà nước đến tư nhân, các công ty chứng khoán đến tư vấn, hỗ trợ doanh nghiệp cả về thủ tục, hồ sơ, đào tạo nâng cao năng lực cho các cán bộ làm tài chính trong hệ thống các doanh nghiệp.

Cùng với đó, liên kết chặt chẽ với các doanh nghiệp FDI đóng trên địa bàn Hà Nội và các tỉnh thành, để kéo thêm nhiều dự án, các nhà đầu tư, kết nối họ sử dụng các sản phẩm dịch vụ của doanh nghiệp Việt Nam”, TS. Mạc Quốc Anh nói.

Chia sẻ quan điểm của mình, TS. Vũ Đình Ánh phân tích, các doanh nghiệp có rất nhiều việc phải làm. Họ là những người lính tiên phong trên mặt trận kinh tế, vì vậy luôn phải đối mặt với những biến động, các yếu tố tác động tiêu cực từ cả phía thị trường quốc tế cũng như trong nước.

Vấn đề đầu tiên là các doanh nghiệp phải luôn luôn có sự chủ động trong phương án sản xuất kinh doanh, trong mọi trường hợp kể cả khi thuận lợi hay khó khăn. Vấn đề thứ hai là với bản thân các doanh nghiệp, phải hết sức tăng cường tính chủ động, giảm bớt sự trông chờ vào hỗ trợ của các cơ quan Nhà nước, của Chính phủ.

Vấn đề thứ ba là khi doanh nghiệp đánh giá tình hình, đối mặt với khó khăn, cần chú ý đến các nguyên nhân chủ quan hay khách quan. Nếu là nguyên nhân khách quan có thể đề xuất, kiến nghị, nhưng nếu là nguyên nhân chủ quan thì bản thân các doanh nghiệp phải tự mình điều chỉnh.

[wpcc-script language=”javascript” src=”https://diendandoanhnghiep.vn/js/raty/jquery.raty.js”]

[wpcc-script]