Theo các báo cáo và số liệu gần đây, thị trường xuất khẩu của Việt Nam trong những tháng đầu năm 2023 đã có những tín hiệu tích cực. Nhu cầu tăng từ các thị trường trọng điểm đối với các sản phẩm nông lâm thủy sản của Việt Nam từ các thị trường xuất khẩu chính như Trung Quốc, Mỹ và Liên minh Châu Âu liên tục tăng cho thấy triển vọng tích cực đối với các sản phẩm này.

>>> Doanh nghiệp xuất khẩu có thể mất thị phần vì chiếc… khay nhựa

Cùng với đó, Việt Nam đã thành công trong việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu các mặt hàng này, giảm sự phụ thuộc vào một số thị trường trọng điểm và giúp giảm thiểu rủi ro. Việt Nam cũng đã cải thiện về năng lực cạnh tranh hơn trên thị trường toàn cầu nhờ các yếu tố như tăng cường đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, cơ sở hạ tầng được cải thiện.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Phùng Đức Tiến cho biết: Trong bối cảnh nông nghiệp đang tiếp tục khẳng định thế mạnh xuất khẩu của Việt Nam, thủy sản vẫn là một lợi thế với hai mặt hàng chiến lược là tôm và cá tra. Theo đó, Bộ NN&PTNT sẽ tiếp tục tập trung cho thị trường Mỹ, Trung Quốc để tăng tốc xuất khẩu sản phẩm cá tra.

Chế biến cá tra xuất khẩu tại Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu thủy sản Cần Thơ, một trong những mặt hàng có thế mạnh của Việt Nam trên thị trường quốc tế

Điểm đáng mừng là xuất hiện những thay đổi mang tính đột phá trong quá trình tổ chức sản xuất thủy sản, trong đó có việc Mỹ đã công nhận sản xuất cá tra của Việt Nam có trình độ tương đương Mỹ.

Các doanh nghiệp ngành này kỳ vọng sự công nhận này là một dấu mốc quan trọng đối với ngành cá tra Việt Nam và nhiều khả năng sẽ tăng xuất khẩu mặt hàng này sang Hoa Kỳ cũng như các thị trường khác.

Cá tra là loại cá da trơn được nuôi phổ biến ở Việt Nam và đã trở thành mặt hàng xuất khẩu quan trọng của nước ta trong những năm gần đây. Việc được công nhận đồng nghĩa với việc sản xuất cá tra của Việt Nam đáp ứng các tiêu chuẩn cao tương tự như ở Mỹ này sẽ giúp tăng niềm tin của người tiêu dùng đối với sản phẩm. Sự công nhận này cũng là một bước quan trọng trong việc cải thiện quan hệ thương mại tổng thể của Việt Nam với Mỹ và có thể sẽ có tác động tích cực đến các mặt hàng xuất khẩu khác của Việt Nam.

>>> Điều kiện nào để gỗ dán Việt Nam duy trì xuất khẩu Top 5 thế giới?

Còn ông Lê Bá Anh, Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng nông, lâm sản và thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) thì cho biết: việc Trung Quốc mở cửa biên giới, gỡ bỏ chính sách “Zero COVID” từ ngày 8/1/2023 thì hưởng lợi nhất chính là các ngành hàng nông sản tươi sống. Tuy nhiên, thị trường Trung Quốc không còn là thị trường dễ tính, các tiêu chuẩn ngày càng khó hơn, nhất là có những quy định, điều chỉnh rất bất ngờ đối thủy sản nhập khẩu.

Ông Lê Bá Anh khuyến cáo: “Thời điểm này, các doanh nghiệp Việt Nam có thể tận dụng lợi thế về địa lý, chi phí vận chuyển thấp, nhu cầu cao,… để đẩy mạnh xuất khẩu nông sản, thủy sản vào thị trường Trung Quốc”.

Tuy vậy, bên cạnh những kết quả rõ nét của một số ngành thì Thứ trưởng Bộ NN&PTNT cũng chia sẻ về ngành đang được kỳ vọng nhưng còn nhiều thách thức là lâm nghiệp.

Ngành lâm nghiệp đang được kỳ vọng nhưng vẫn còn nhiều thách thức

Nhiều chuyên gia ở Việt Nam cũng cho rằng, để giải quyết những thách thức này, Việt Nam sẽ cần thực hiện một cách tiếp cận toàn diện bao gồm tăng cường đầu tư vào lĩnh vực lâm nghiêp, cải thiện quy hoạch và quản lý rừng cũng như thực thi mạnh mẽ hơn các quy định về môi trường. Ngoài ra, điều quan trọng là phải thúc đẩy các hoạt động bền vững và khuyến khích phát triển các lâm sản chất lượng cao có khả năng cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

Tuy khó khăn trong việc khai thác các đơn hàng do lạm phát tăng nhưng ngành lâm nghiệp vẫn có thể phát huy được và tập trung vào một số mặt hàng mới như viên nén, dăm gỗ. Đây là những mặt hàng xuất khẩu có thể đạt trên 3,5 tỷ USD.

Còn đối với mặt hàng rau hoa quả, lợi thế từ các nghị định thư Việt Nam đã ký với Trung Quốc về xuất khẩu chính ngạch, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến phân tích điều đó đã giúp xuất khẩu sầu riêng, khoai lang, chanh leo ngày càng thuận lợi. Nhờ đó, giá nhiều loại trái cây đã tăng đáng kể ngay từ đầu năm. Đây là tín hiệu đáng mừng.

Xét về thị trường xuất khẩu, Hoa Kỳ, Trung Quốc và Nhật Bản là một số thị trường nhập khẩu nông, thủy sản lớn nhất của Việt Nam. Trong khi đó, Liên minh châu Âu, Hàn Quốc và Úc là một trong những thị trường hàng đầu cho lâm sản của Việt Nam.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến

Đại dịch COVID-19 đã tác động đáng kể đến thương mại toàn cầu và dẫn đến sự gián đoạn chuỗi cung ứng và làm giảm nhu cầu đối với nhiều sản phẩm. Mặc dù vậy, ngành nông nghiệp và thủy sản của Việt Nam vẫn tiếp tục hoạt động tốt và Việt Nam có thể duy trì vị thế là nhà xuất khẩu lớn trong các lĩnh vực này.

>>> Nhu cầu thế giới sụt giảm, xuất khẩu của Việt Nam gặp khó

Tuy nhiên, lãnh đạo Bộ NN&PTNT cho biết các doanh nghiệp cũng phải lưu ý, càng hội nhập sâu thì tiêu chí của các thị trường càng khắt khe, do vậy phải tích cực đổi mới sản xuất, nâng cao chất lượng để đáp ứng yêu cầu của từng thị trường.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhìn nhận, có thể khẳng định, sản lượng, giá trị của ngành nông nghiệp đã tăng liên tục trong những năm qua với tốc độ tăng rất nhanh. Đó là kết quả tất yếu của việc ngành nông nghiệp đã có một nền tảng tốt từ tổ chức sản xuất đến sơ chế, chế biến, xúc tiến thương mại. Ông Tiến nhấn mạnh: “Trên bất kỳ thị trường nào thì nông sản Việt cũng phải xây dựng chiến lược cạnh tranh về chất lượng, giá cả, thương hiệu. Do vậy, điều cần làm ngay với sản xuất nông nghiệp trong nước là thực hiện nâng cấp chất lượng cho tất cả các ngành hàng nông sản theo tiêu chuẩn của các thị trường khó tính”.

[wpcc-script language=”javascript” src=”https://diendandoanhnghiep.vn/js/raty/jquery.raty.js”]

[wpcc-script]

Đó là chia sẻ của ông Nguyễn Trần Thi, Chủ tịch HĐQT, Sáng lập viên CTCP Đầu tư Koina Investment Group với DĐDN nhân sự kiện VinaCapital Ventures, quỹ đầu tư công nghệ của Tập đoàn VinaCapital đầu tư 1 triệu USD vào Koina. Khoản đầu tư của VinaCapital Ventures là một phần của vòng gọi vốn hạt giống (Seed) của Koina.

– Thưa ông, khoản đầu tư mới này sẽ “chắp cánh” thêm cho Koina như thế nào vào những định hướng phát triển thời gian tới?

Koina là mô hình phân phối nông sản, giúp nông dân/hợp tác xã bao tiêu đầu ra và phân phối đa kênh, đặc biệt là đi trực tiếp đến từng điểm bán nhỏ lẻ trên sử dụng chuỗi cung ứng Supply Chain. Koina có thế mạnh về quản lý chuỗi cung ứng, vận hành Logistics ở quy mô lớn, cộng với năng lực công nghệ mạnh mẽ nên có thể tối ưu chi phí, giúp những hộ kinh doanh, những tiểu thương có được nguồn hàng ổn định với giá tốt hơn, từ đó cũng gián tiếp giúp người tiêu dùng có được sản phẩm với giá cả tốt hơn. Đồng thời cũng có khả năng để thu mua với giá cả hợp lý lâu dài cho nông dân và hợp tác xã.

Vòng đầu tư này ngoài Vina Capital Ventures thì còn có sự tham gia của Nextrans, một VC từ Hàn Quốc và có cả một số cổ đông cũ đầu tư thêm. Nguồn vốn mới giúp Koina tiếp tục duy trì việc phát triển các hệ thống công nghệ, chuẩn bị các năng lực cần để thực hiện chiến lược đã đặt ra, đồng thời cũng sẽ giúp Koina mở rộng kênh bán hàng, mạng lưới khách hàng, giúp các tiểu thương nhỏ lẻ kinh doanh hiệu quả hơn.

>> Xuất khẩu nông nghiệp

– Là người thành công từ logistics với mảng P2P, sau đó là chuỗi cung ứng Supply Chain, tại sao ông lại chọn chuỗi cung ứng “khó nhằn” là nông sản?

Việt Nam là nước nông nghiệp với nhiều lợi thế nhưng hiện chúng ta vẫn mãi loay hoay với nông nghiệp. Đặc biệt với đại dịch Covid-19, càng thấy rõ vai trò của chuỗi cung ứng trong phân phối nông sản trong nước. Mặc dù chưa khẳng định thành công lớn nhưng tôi cho rằng đến với chuỗi cung ứng nông sản thời điểm này đối với tôi cũng là vừa phù hợp. Tôi thích chinh phục những thử thách khó hơn.

Tầm nhìn của Koina là xây dựng hệ sinh thái nông nghiệp lớn và hiệu quả bằng cách đồng hành cùng nông dân

– Ông có cho rằng đây là bước đi mạo hiểm? Các Công ty thuộc Koina tới đây sẽ làm gì để xây dựng được hệ sinh thái nông nghiệp lớn nhất Việt Nam, là cầu nối trực tiếp cho nông dân với các tổ chức tài chính, nhà cung cấp và nhà bán lẻ, thưa ông?

Tôi cho rằng khi dấn thân làm cái gì mới cũng sẽ đều rất mạo hiểm. Nhưng cái khó không ai dám làm, giúp ích được cho nhiều người mà mình làm được thì cũng rất đáng để mạo hiểm.

Mục tiêu ngắn hạn của Koina sẽ phân phối hơn 50.000 tấn nông sản/năm, phát triển được mạng lưới 10 trung tâm thu mua nông sản ở các tỉnh huyện, và 10 trung tâm phân phối ở Hồ Chí Minh, Hà Nội và các tỉnh lân cận để tối ưu chi phí.

Chuỗi cung ứng nông nghiệp rất rộng và cần phải giải quyết nhiều vấn đề khác nhau mới có thể đảm bảo sự phát triển bền vững lâu dài. Các công ty trong hệ sinh thái của Koina đều phục vụ cho chuỗi cung ứng nông nghiệp và cũng chỉ xoay quanh các thế mạnh của Koina là ứng dụng công nghệ và quản trị vận hành ở quy mô lớn, kết nối thành một hệ sinh thái cho nông nghiệp Việt Nam. Từ đó mới đảm bảo việc phát triển nông nghiệp một cách bền vững và mang lại lợi ích cho nhiều bên khác nhau.

– Xin cảm ơn ông!

[wpcc-script language=”javascript” src=”https://diendandoanhnghiep.vn/js/raty/jquery.raty.js”]

[wpcc-script]

>>>Xuất khẩu sang Trung Quốc sẽ khởi sắc sau Tết

Việc Trung Quốc đồng loạt mở cửa thông quan hàng hóa trở lại từ ngày 8/1, sau 3 năm gián đoạn vì dịch bệnh, các doanh nghiệp Việt Nam đang rất hứng khởi và tin tưởng rằng xuất khẩu các mặt hàng nông sản sẽ tăng trưởng mạnh ngay từ tháng đầu năm 2023. Tuy nhiên, có nhiều thách thức đan xen với các doanh nghiệp Việt.

Trung Quốc đồng loạt mở cửa thông quan hàng hóa trở lại từ ngày 8/1, sau 3 năm gián đoạn vì dịch bệnh, các doanh nghiệp Việt Nam đang rất hứng khởi.

Đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch

Theo Thứ trưởng, về mặt tiêu chuẩn, quy chuẩn ngày càng nâng cao, đặc biệt là yêu cầu từ Lệnh 248, 249, Thứ trưởng yêu cầu các doanh nghiệp thực hiện theo đúng các yêu cầu kỹ thuật; kết hợp với các đơn vị nông nghiệp địa phương để xây dựng vùng nguyên liệu; phối hợp với các đơn vị thực hiện cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói để đáp ứng yêu cầu phía bạn.

Về thực hiện liên kết, các doanh nghiệp cần chủ động liên hệ các đơn vị như Ban Quản lý Cửa khẩu để nắm bắt thông tin về tiến độ thông quan, tránh ùn tắc, đảm bảo chất lượng hàng nông sản, thời gian thông quan và chi phí vận tải.

Do đó, Thứ trưởng Trần Thanh Nam đề nghị Cục Chăn nuôi sớm trình Thông tư hướng dẫn về xác định mã số nhà nuôi yến, hang nuôi yến, để sớm hoàn tất các thủ tục.

Về chuẩn bị cho xuất khẩu ớt, khoai lang, chanh leo, các tỉnh có nhiều sản phẩm này cần rà soát cơ sở đóng gói, vùng nguyên liệu để đăng ký; các tỉnh muốn tổ chức lễ xuất hàng lô đầu tiên cần đề nghị sớm với Bộ.

Lãnh đạo Bộ NN&PTNT thông tin, hiện nay có 16 mặt hàng thực vật đang xuất khẩu sang Trung Quốc là chuối, sầu riêng, măng cụt, thạch đen, cám gạo, gạo, khoai lang, dưa hấu, thanh long, xoài, mít, nhãn, vải, chôm chôm, ớt, chanh leo. Trong đó, khoảng 7 sản phẩm đã có Nghị định thư và Bộ đang hoàn thiện chuẩn hóa các Nghị định thư cho khoai lang, ớt.

Hiện nay, Bộ tiếp tục đẩy mạnh phối hợp với các cơ quan phía bạn để mở cửa cho các sản phẩm bơ, bưởi, dứa, na, thảo quả, đẩy mạnh đàm phán. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần phối hợp về cơ sở đóng gói, mã số vùng trồng.

Bộ chỉ đạo Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường liên hệ Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Côn Minh, Trung Quốc để thảo luận nội dung; cử đoàn sang tỉnh Vân Nam đẩy mạnh xúc tiến nông sản vào thị trường này, đặc biệt là các sản phẩm thủy sản.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Phạm Ngọc Thành, Phó Tổng giám đốc Công ty CP Thực phẩm Xuất khẩu Đồng Giao (DOVECO), đối với DOVECO, Trung Quốc là thị trường có tiềm năng rất lớn. Năm 2022, doanh nghiệp đã tập trung đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng sang thị trường này và đạt mức tăng trưởng 130% so với năm 2021.

Doanh nghiệp đã tập trung vào xuất khẩu các mặt hàng chanh leo tươi, chanh leo chế biến, nước chanh leo vào thị trường Trung Quốc; xuất khẩu sản phẩm chuối vào các tỉnh phía Bắc Thượng Hải, Bắc Kinh; và nhiều sản phẩm trái cây khác như dứa, xoài, sầu riêng, thanh long…

Bên cạnh mặt hàng hoa quả tươi, DOVECO đã tập trung vào công tác chế biến sâu nhằm nâng cao giá trị gia tăng sản phẩm. “Chúng tôi chủ yếu xuất khẩu theo đường tàu biển nên dù thời gian qua việc xuất khẩu nông sản qua cửa khẩu có gặp nhiều khó khăn nhưng DOVECO vẫn không bị ảnh hưởng quá nhiều”, ông Phạm Ngọc Thành chia sẻ.

Tiêu chuẩn, quy chuẩn về hàng nông sản xuất khẩu vào Trung Quốc ngày càng nâng cao, đặc biệt là yêu cầu từ Lệnh 248, 249.

Đại diện DOVECO bày tỏ quan điểm, để có thể xuất khẩu sản phẩm rau quả một cách thuận lợi, việc xúc tiến, quảng bá, giới thiệu sản phẩm tới bạn hàng Trung Quốc là rất quan trọng.

“Thời gian qua DOVECO vẫn tích cực tham gia các Hội chợ tại nước bạn. Đó là con đường nhanh nhất để người tiêu dùng Trung Quốc tiếp cận sản phẩm nông sản Việt”, ông Thành nhấn mạnh.

>>>Trung Quốc chưa mở tour, hàng không và du lịch “hụt hẫng”

Chú trọng hoạt động xúc tiến

Theo đó, đại diện doanh nghiệp kiến nghị Bộ NN&PTNT tiếp tục tạo điều kiện để các doanh nghiệp Việt Nam có thể tham gia những chương trình quảng bá sản phẩm, xúc tiến thương mại các sản phẩm nông sản Việt trong thời gian tới.

Trong khi đó, TS Trà My, Chủ tịch Hội doanh nghiệp Việt Nam lâm thời tại Trung Quốc nhận định, quan điểm sai lầm của nhiều người là thị trường Trung Quốc dễ tính. “Chúng tôi hoạt động nhiều năm tại đây, thấy rằng sự thật không phải như vậy. Chúng ta cần lưu ý về chất lượng, số lượng” Bà My lưu ý các doanh nghiệp trong nước về việc “gò ép” số lượng mà quên đảm bảo chất lượng.

“Hôm trước tôi đến một kho hàng sầu riêng, thấy nhiều quả vẫn còn sâu, rệp trên vỏ. Nếu chúng ta cứ cố đóng những container hàng như vậy thì khả năng cao sẽ bị trả lại. Không những thế, việc xuất hàng không đảm bảo chất lượng sẽ ảnh hưởng xấu đến uy tín ngành hàng. Việc một số doanh nghiệp mượn mã số để xuất khẩu, thì sẽ gây hậu quả rất lớn”, nà My chia sẻ.

Đồng thời cho biết cảm thấy “rất đáng tiếc” khi nông dân và doanh nghiệp chưa chủ động học cách nghiên cứu về việc bán tận nơi cho đối tác Trung Quốc.  Lần này về nước, bà My mang theo nhiều đơn hàng, trong đó có hai đơn 60.000 tấn mỗi năm, đơn nhỏ nhất 10.000 tấn, tổng 150.000 tấn.

Kiến nghị tiếp theo được đưa ra là doanh nghiệp lâu nay tập trung vào đường bộ, mà quên mất đường biển có nhiều ưu thế. Gợi mở vấn đề, bà My cho biết Hiệp hội có các thành viên ở Sơn Đông, Thượng Hải, sẵn sàng hỗ trợ nếu doanh nghiệp và bà con đi đường biển.

“Bài học thương hiệu cho nông sản Việt Nam là việc rất đau đầu. Trong khi đó, chất lượng trái cây Việt Nam không thua kém các nước bạn. Ví dụ, một trái sầu riêng bán được 200.000 đồng, nhưng nếu có thương hiệu được đăng ký thì giá cao hơn. Malaysia có loại sầu riêng bán được tới 1.000 USD. Thương hiệu mang lại giá trị kinh tế cao hơn nguyên liệu đơn thuần”, bà My nói.

Hiện Hiệp hội đã đầu tư showroom Gian hàng Việt Nam ở Trung Quốc, giúp doanh nghiệp trưng bày sản phẩm miễn phí. Khác với các hội chợ, gian hàng này hoạt động 24/7, chỉ trừ ngày Tết. Chỉ có hàng đông lạnh, hàng trái cây tươi do vấn đề bảo quản nên chưa trưng bày. Còn lại các mặt hàng đã qua sơ chế thành phẩm, bán thành phẩm đều trưng bày được, khai trương từ 28/9 năm ngoái.

Sơn Đông là tỉnh có diện tích chỉ bằng nửa Việt Nam, nhưng dân số nhiều hơn Việt Nam (với 107 triệu dân) và GDP đứng thứ 3 toàn Trung Quốc. Tuy nhiên, đa phần người tiêu dùng khu vực này chỉ biết tới sầu riêng Thái Lan, chuối Philippines. Thời gian tới, Hội doanh nghiệp Việt Nam lâm thời tại Trung Quốc sẽ phối hợp với Hiệp hội doanh nhân Việt Nam tổ chức Diễn đàn đầu tư thương mại Việt Nam – Thượng Hải lần thứ nhất (địa điểm diễn ra tại Thượng Hải), dự kiến vào tháng 4, nội dung chính bàn về xuất khẩu nông sản Việt Nam sang nước bạn. 

[wpcc-script language=”javascript” src=”https://diendandoanhnghiep.vn/js/raty/jquery.raty.js”]

[wpcc-script]