Trong thời đại công nghệ số hiện nay, nhiều ngành học đang có cơ hội phát triển mạnh mẽ và được dự đoán sẽ bùng nổ trong 10-20 năm tới. Công nghệ không chỉ là lĩnh vực của các chuyên gia máy tính, mà còn mở ra cánh cửa cho nhiều ngành học khác tưởng chừng không liên quan trực tiếp.

Khi nhắc đến công nghệ, mọi người thường nghĩ đến các ngành học như Khoa học máy tính, Khoa học dữ liệu, Công nghệ robot hay Kỹ thuật phần mềm. Tuy nhiên, bên cạnh những ngành học “hot” này, vẫn có những lĩnh vực khác đang âm thầm hưởng lợi và mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng lớn. Đặc biệt, một số ngành học dưới đây có thể dễ tiếp cận hơn với nhiều học sinh phổ thông không thiên về kỹ thuật nặng.

Một trong những ngành học đáng chú ý là Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng. Ngành này đã trải qua một sự thay đổi lớn khi AI và dữ liệu lớn được áp dụng vào mọi khâu từ dự báo nhu cầu, theo dõi hàng hóa, quản lý tồn kho cho tới tối ưu tuyến đường. Các chuyên viên logistics hiểu công nghệ vừa giỏi quản lý vận hành, vừa có tư duy số hóa đang có cơ hội phát triển lớn.

Ngoài ra, Marketing số (Digital Marketing) cũng là một ngành học tiềm năng. Ngành Marketing số trở thành điểm giao thoa thú vị giữa tư duy sáng tạo và kỹ năng phân tích dữ liệu. Người làm marketing buộc phải hiểu dữ liệu và biết cách phân tích tệp khách hàng, tối ưu chiến dịch bằng công nghệ.

Một ngành học khác nằm giao thoa giữa công nghệ và nhân văn là Ngôn ngữ học tính toán. Ngành Ngôn ngữ học tính toán vốn nằm giao thoa giữa Ngôn ngữ học và Khoa học máy tính bỗng trở thành mảnh đất màu mỡ nhờ sự phát triển mạnh mẽ của AI. Sinh viên ngành này học về cấu trúc ngôn ngữ, dịch máy, phân tích cảm xúc, gán nhãn văn bản, xây dựng chatbot…

Còn Thiết kế trải nghiệm người dùng (UX/UI) hiện nay không chỉ còn là ‘mỹ thuật số’, mà đã phát triển thành lĩnh vực nghiên cứu hành vi, phân tích thói quen và thử nghiệm trên nền tảng dữ liệu lớn. Đây là một cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn cho những ai quan tâm đến thiết kế và trải nghiệm người dùng.

Cuối cùng, Tâm lý học hiện đại đang ngày càng gắn chặt với công nghệ. Các chuyên gia tâm lý hiểu cách con người suy nghĩ và phản ứng đang có cơ hội phát triển lớn trong lĩnh vực công nghệ, giáo dục, trị liệu… Những ngành học này có thể không quá ‘kỹ thuật’, nhưng nếu được đào tạo bài bản và cập nhật công nghệ thường xuyên, bạn sẽ trở thành nhân sự mà cả thị trường đang khao khát vì vừa hiểu con người, vừa biết cách dùng công nghệ để phục vụ con người.

TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu: Mở ra kỷ nguyên mới cho phát triển công nghiệp và kinh tế vùng

Việc sáp nhập các địa phương này đang tạo ra một siêu đô thị mới với tiềm năng phát triển kinh tế vượt trội. Trong đó, việc quy hoạch và phát triển các khu công nghiệp, khu chế xuất và khu công nghệ cao đang là một trong những hướng đi quan trọng. Trong nhiều năm qua, TP.HCM cũ đã gặp khó khăn trong việc phát triển các khu công nghiệp mới do thiếu quỹ đất sạch. Tuy nhiên, với việc sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu vào TP.HCM, không gian phát triển kinh tế vùng đã được mở rộng.

Bình Dương đã có nền tảng phát triển công nghiệp vững chắc với nhiều khu công nghiệp lớn như VSIP, Sóng Thần, Mỹ Phước…, trong khi Bà Rịa – Vũng Tàu có cảng nước sâu Cái Mép – Thị Vải, là lợi thế về hậu cần và xuất khẩu. Theo ông Lê Văn Thinh, Trưởng Ban quản lý Các khu chế xuất và công nghiệp TP.HCM (HEPZA), việc hợp nhất 3 địa phương hình thành nên một siêu đô thị mới với nhiều chỉ tiêu kinh tế – xã hội vượt trội so với từng địa phương riêng lẻ.

Trong giai đoạn 2025-2030, HEPZA đặt mục tiêu thu hút đầu tư đạt từ 20-21 tỷ USD; suất đầu tư bình quân thu hút đạt từ 8-10 triệu USD/ha; giải ngân 70% tổng vốn đầu tư đăng ký theo tiến độ. Các chuyên gia nhận định, việc sáp nhập các địa phương sẽ giúp tối ưu hóa nguồn lực, đặc biệt với các khu công nghiệp vệ tinh xoay quanh những doanh nghiệp nòng cốt.

Nhà đầu tư cũng được hưởng lợi khi thủ tục đầu tư trở nên thống nhất, không còn cảnh kẹt giữa 2 địa bàn. Đồng thời, việc đồng bộ quy hoạch cũng góp phần giảm thiểu rủi ro chạy đua hạ giá thuê đất hay ưu đãi thuế thiếu kiểm soát. Sau sáp nhập, tổng diện tích khu công nghiệp của cụm TP.HCM – Bình Dương – Bà Rịa – Vũng Tàu đã vượt 33.000 ha.

Với hệ thống hạ tầng liên kết đồng bộ gồm cao tốc TP.HCM – Long Thành – Dầu Giây, các tuyến đường Vành đai 3, Vành đai 4, Quốc lộ 51 và các cảng lớn như Tân Cảng – Cái Mép, Cát Lái…, khu vực này đang hình thành vùng công nghiệp – hậu cần – xuất khẩu quy mô lớn ở phía Nam. Chỉ tiêu sử dụng đất khu công nghiệp cũng được tối ưu hơn.

Nếu TP.HCM cũ không còn chỉ tiêu phát triển khu công nghiệp, các dự án có thể được điều phối linh hoạt sang Bình Dương hoặc Bà Rịa – Vũng Tàu cũ, những nơi vẫn còn quỹ đất và tiềm năng phát triển. Việc sáp nhập các đơn vị hành chính sẽ phần nào phá vỡ những giới hạn của thị trường công nghiệp Việt Nam.

Khi 2 hoặc 3 địa phương hợp nhất, không gian phát triển sẽ được mở rộng một cách đột phá. Điều này giúp địa phương sau sáp nhập có thể quy hoạch thêm nhiều khu công nghiệp mới với diện tích lớn hơn, cung cấp thêm lựa chọn cho nhà đầu tư. Quá trình phát triển này dự kiến sẽ đem lại nhiều cơ hội cho tăng trưởng kinh tế và đầu tư trong tương lai.

Ngành logistics Việt Nam đang đối mặt với thách thức lớn khi chi phí logistics tăng cao trong bối cảnh đàm phán thương mại giữa Mỹ và các nước trên thế giới. Với trị giá khoảng 42 tỷ USD và tăng trưởng 14-16% mỗi năm, ngành logistics Việt Nam đang là một trong những ngành kinh tế quan trọng. Tuy nhiên, thuế quan làm giảm khối lượng hàng hóa, dẫn đến chi phí logistics tăng cao.

Cước vận chuyển container đến bờ Tây Hoa Kỳ đã tăng từ 1.850 USD lên 2.950 USD, còn đến bờ Đông tăng từ 2.000 USD lên gần 5.000 USD/container. Phí lưu kho tại cảng Los Angeles có thể lên tới 500 USD/ngày/container. Sự tăng giá này đã đặt ra thách thức lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam trong việc thích ứng với thay đổi trong chuỗi cung ứng.

Các doanh nghiệp Việt đã có bước chuẩn bị nhất định, nhưng thách thức lớn là sắp xếp nguồn lực và ra quyết định hiệu quả. Phần lớn doanh nghiệp vẫn vận hành dựa trên cảm tính và ý chí lãnh đạo, thay vì phân tích dữ liệu. Tình trạng chuyển đổi số chậm cũng cản trở khả năng thích ứng của khối doanh nghiệp lớn và vừa.

Ông Trần Chí Dũng, Tổng thư ký Hiệp hội doanh nghiệp dịch vụ logistic Việt Nam (VLA), nhận định thời gian 90 ngày hoãn áp thuế của Mỹ là chưa đủ để doanh nghiệp trong nước kịp thích ứng với các thay đổi trong chuỗi cung ứng. Ông cho rằng việc điều chỉnh nguồn cung, quy trình sản xuất hay kênh phân phối không thể diễn ra trong vài tháng mà cần tới vài năm.

Ông Nguyễn Ngọc Thạch, CEO của Smart-Link Logistics, cho rằng trong ngắn hạn, việc Mỹ thay đổi mức áp thuế nhập khẩu với nhiều mặt hàng có thể gây ảnh hưởng nhẹ đến số lượng đơn hàng xuất khẩu. Tuy nhiên, về dài hạn, các mặt hàng thiết yếu và có lợi thế cạnh tranh của Việt Nam sẽ ít bị ảnh hưởng, thậm chí có cơ hội tăng trưởng tốt hơn.

Các doanh nghiệp logistics đã dần thích nghi với sự biến động khó lường bằng cách linh hoạt điều chỉnh lịch trình và đầu tư mạnh vào hạ tầng. Doanh nghiệp cho biết đã chủ động xây dựng kịch bản ứng phó, đồng thời tận dụng mạng lưới 17 FTA mà Việt Nam đã ký kết để mở rộng thị trường.

Dự báo tác động từ mức thuế mới đối với một số ngành hàng xuất khẩu sang Mỹ sẽ khiến đơn hàng giảm từ 10-15% trong 1-3 tháng đầu. Tuy nhiên, đây chỉ là sự điều chỉnh ngắn hạn, bởi các đối thủ cạnh tranh có thể mở ra cơ hội dài hạn cho hàng hóa Việt Nam.

Để nâng cao lợi thế cạnh tranh, các doanh nghiệp logistics cần chuyển vai trò từ “hỗ trợ phía sau” sang “mở đường” cho hàng hóa ra thị trường. Đồng thời, doanh nghiệp logistics phải đóng vai trò như “người quản lý chuỗi cung ứng”, hỗ trợ khách hàng tái cấu trúc chuỗi cung ứng một cách linh hoạt và hiệu quả hơn trong bối cảnh nhiều biến động toàn cầu.