Trò chơi ‘xé túi mù’ thực phẩm đang trở thành một xu hướng trong giới trẻ, nhưng ẩn sâu bên trong là những nguy cơ về an toàn thực phẩm. Hình thức mua hàng này khác với mua hàng thông thường, người mua sẽ không biết sản phẩm bên trong túi cho đến khi người bán ‘xé’ túi. Điều này vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc kiểm soát đầu vào của thực phẩm, khiến người tiêu dùng không có thông tin về thành phần, hạn sử dụng, điều kiện bảo quản và cơ sở sản xuất.

Theo các chuyên gia, trò chơi này đang khai thác rất tốt yếu tố tâm lý, hành vi của người trẻ, tạo cảm giác hồi hộp, kích thích thần kinh khi chờ đợi những điều bất ngờ. Tuy nhiên, đây cũng là cách để người bán hàng tận dụng livestream để tạo hiệu ứng đám đông, kết hợp kỹ thuật thao túng tâm lý để khiến người xem dễ mất khả năng cân nhắc lý trí, dẫn tới mua hàng trong trạng thái hưng phấn nhất thời.

Về góc độ an toàn thực phẩm, bán thực phẩm qua trò chơi ‘xé túi mù’ đã và đang vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc kiểm soát đầu vào của thực phẩm. Người tiêu dùng không được cung cấp thông tin tối thiểu về sản phẩm như thành phần, hạn sử dụng, điều kiện bảo quản, đơn vị sản xuất – những yếu tố bắt buộc để đánh giá mức độ an toàn. Những mặt hàng này có thể là hàng lậu, hàng xách tay trôi nổi không được phép lưu hành hợp pháp, tiềm ẩn nguy cơ gây hại đến sức khỏe.

Tổ chức Y tế và các chuyên gia cảnh báo, việc tiêu dùng những sản phẩm ngẫu nhiên không được phép như vậy là nguy hiểm với sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là với trẻ em và những người có hệ tiêu hóa yếu. Người dùng có thể bị ngộ độc cấp tính do vi khuẩn, nấm mốc hay độc tố sinh học từ thực phẩm đã biến chất. Về dài hạn, có thể tích lũy độc tố như kim loại nặng, những phụ gia không kiểm soát, gây tổn thương lên gan, thận và hệ miễn dịch của chúng ta, ảnh hưởng đến sinh sản hoặc tăng nguy cơ ung thư nếu sử dụng thường xuyên những sản phẩm có chứa chất cấm.

Do đó, người tiêu dùng cần phải cẩn thận và tỉnh táo khi tham gia vào trò chơi ‘xé túi mù’ này. Cần yêu cầu người bán cung cấp thông tin về sản phẩm và đảm bảo rằng sản phẩm đó an toàn để tiêu thụ. Cơ quan chức năng cũng cần tăng cường kiểm tra và giám sát hoạt động bán hàng trực tuyến để đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng.

Kể từ ngày 1/7, các sàn thương mại điện tử đã tăng cường các biện pháp kiểm soát tính pháp lý của hàng hóa, đồng thời loại bỏ các mặt hàng không rõ nguồn gốc. Tuy nhiên, điều này đã dẫn đến một hệ quả là các sản phẩm trôi nổi đã tìm đường trở lại các nền tảng mạng xã hội như Zalo và Facebook. Nhiều người bán thực phẩm trực tuyến đã chuyển sang các nền tảng này để tránh các quy định kiểm soát chặt chẽ của các sàn thương mại điện tử.

Chị Mai Như, một người bán bánh bao và bánh gạo lứt trực tuyến tại tỉnh Đồng Nai, cho biết đã chuyển sang bán hàng trên mạng xã hội Zalo và Facebook sau khi các sàn thương mại điện tử áp dụng các quy định nghiêm ngặt. Chị không đăng ký kinh doanh và tự sản xuất bánh tại nhà, sau đó rao bán trên mạng xã hội.

Đại diện sàn thương mại điện tử Lazada Việt Nam cho biết, sàn này đã tham gia chương trình ‘Tick xanh trách nhiệm’ do Sở Công Thương TPHCM triển khai, nhằm kiểm soát chặt chẽ chất lượng hàng hóa lưu thông trên nền tảng số. Lazada đã áp dụng công nghệ AI để sàng lọc sản phẩm vi phạm và triển khai chính sách đồng kiểm, hoàn trả minh bạch để bảo vệ quyền lợi người mua.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Mạnh Tấn, Giám đốc marketing Công ty cổ phần Công nghệ Haravan, cho biết khoảng 10% gian hàng đã rút khỏi các sàn thương mại điện tử, chủ yếu là các shop kinh doanh thực phẩm. Điều này đã dẫn đến việc một lượng lớn hàng ‘nhà làm’ chuyển sang mạng xã hội, nơi không kiểm duyệt gắt gao tính pháp lý của hàng hóa.

Nhiều nhóm trên Facebook, như ‘Chợ dân cư Thanh Đa, phường Bình Quới, TPHCM’, có hàng chục nghìn thành viên và mỗi ngày có hàng chục bài rao bán thực phẩm ‘nhà làm’ mà không có nhãn mác ghi hạn sử dụng hay thông tin kiểm định.

Bà Nguyễn Thị Hồng Minh, Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm minh bạch, cho biết thực phẩm ‘nhà làm’ có ưu điểm là tươi, ít sử dụng chất bảo quản, chất tạo màu, tạo mùi nhưng không hẳn an toàn cho sức khỏe người dùng. Bà dẫn chứng nhiều trường hợp người tiêu dùng bị ngộ độc vì ăn bánh mì từ các bếp nhà và nhấn mạnh rằng thực phẩm ‘nhà làm’ cần được sản xuất trong điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm để đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng.

Thực phẩm ‘nhà làm’ đang trở thành xu hướng trên mạng xã hội và các sàn thương mại điện tử, nhưng ẩn sâu bên trong là những nguy cơ mất an toàn thực phẩm đáng lo ngại. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số đã giúp hoạt động buôn bán trở nên sôi động hơn bao giờ hết, nhưng đồng thời cũng tạo ra những kẽ hở cho việc mua bán thực phẩm không bảo đảm diễn ra thường xuyên.

Cuộc sống bận rộn đã khiến nhiều người có thói quen mua các sản phẩm chế biến sẵn được rao bán trên mạng. Tuy nhiên, chất lượng và mức độ bảo đảm an toàn thực phẩm của các sản phẩm này thường không rõ ràng. Nhiều người tiêu dùng sẵn sàng mua thực phẩm trên mạng vì tin vào người bán và quảng cáo ‘nhà làm’, nhưng lại không rõ nguyên liệu và quy trình chế biến có bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm hay không.

Để tăng thu nhập, nhiều người chọn mua nguyên liệu về tự chế biến rồi bán online. Tuy nhiên, không ít người vì lợi nhuận mà bất chấp, nhập nhèm quảng cáo, gắn mác ‘nhà làm’ để tạo lòng tin cho khách. Điều này khiến công tác kiểm tra, giám sát gặp khó khăn, dẫn đến nguy cơ mất an toàn thực phẩm.

Ông Đỗ Mạnh Hùng, Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm (Sở y tế Hưng Yên), khuyến cáo người tiêu dùng không nên mua các sản phẩm không rõ nguồn gốc, địa chỉ, xuất xứ, chưa được kiểm định. Thay vào đó, nên lựa chọn mua ở các cơ sở uy tín, đã được cấp phép, chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm.

Hiện nay, thời tiết oi nóng, thay đổi thất thường, nên thực phẩm rất dễ ôi thiu. Vì vậy, người sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm cần nghiêm túc tuân thủ các quy định từ khâu nhập hàng, lựa chọn nguyên liệu, chế biến, bảo quản đến vận chuyển. Đó không chỉ là trách nhiệm với người tiêu dùng mà còn là cách tự bảo vệ sức khỏe của chính bản thân và gia đình mình.

Người tiêu dùng cũng cần nâng cao nhận thức về an toàn thực phẩm, không nên chỉ dựa vào quảng cáo ‘nhà làm’ mà cần kiểm tra kỹ lưỡng nguồn gốc và chất lượng sản phẩm trước khi mua. Các cơ quan chức năng cũng cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để đảm bảo an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng.

Để đảm bảo an toàn thực phẩm, người sản xuất và kinh doanh cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn thực phẩm, từ khâu sản xuất đến tiêu thụ. Đồng thời, người tiêu dùng cũng cần có kiến thức và kỹ năng để lựa chọn thực phẩm an toàn, bảo vệ sức khỏe của mình và gia đình.

Việc đảm bảo an toàn thực phẩm là trách nhiệm của cả người sản xuất, kinh doanh và người tiêu dùng. Chỉ khi tất cả mọi người cùng nhau nỗ lực, chúng ta mới có thể xây dựng một môi trường thực phẩm an toàn và lành mạnh.