Trong bối cảnh thương mại toàn cầu đang trải qua những biến động không ngừng, ngành thời trang Việt Nam đang đứng trước những thách thức và cơ hội mới. Thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và Việt Nam vào tháng 7/2025 đã đặt ra những yêu cầu mới cho các doanh nghiệp Việt, đặc biệt là trong lĩnh vực dệt may.

Thỏa thuận này áp thuế 20% đối với toàn bộ hàng dệt may từ Việt Nam và có thể lên đến 40% nếu có nghi vấn về yếu tố tái xuất trá hình từ Trung Quốc. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp Việt phải minh bạch nguồn gốc nguyên liệu, chuỗi cung ứng và quy trình sản xuất nếu muốn duy trì xuất khẩu sang Mỹ. Việc này không chỉ giúp các doanh nghiệp Việt tránh được những rủi ro về thuế mà còn góp phần nâng cao uy tín và chất lượng sản phẩm trên thị trường quốc tế.

Chính sách thuế mới này là kết quả của căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc cũng như chính sách ưu đãi thương mại của Mỹ. Việc áp thuế cao đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc đã khiến nhiều doanh nghiệp chuyển hướng sang Việt Nam, nhưng cũng tạo ra nguy cơ tái xuất trá hình. Do đó, các doanh nghiệp Việt cần phải có những chiến lược và biện pháp cụ thể để thích nghi với những thay đổi này.

Để thích nghi với giai đoạn thương mại mới, các doanh nghiệp Việt cần nâng cao năng lực kiểm soát xuất xứ, minh bạch chuỗi cung ứng và phát triển thương hiệu bài bản. Việc đầu tư vào minh bạch hóa sản xuất, cải thiện năng lực truy xuất nguồn gốc và quản trị chuỗi cung ứng theo chuẩn quốc tế là cần thiết. Điều này không chỉ giúp các doanh nghiệp Việt nâng cao cạnh tranh mà còn góp phần xây dựng một ngành thời trang Việt Nam bền vững và uy tín trên thị trường quốc tế.

Chính phủ Việt Nam đang đẩy mạnh triển khai các chương trình hỗ trợ nâng cấp năng lực kỹ thuật, như phát triển hệ thống truy xuất nguồn gốc quốc gia, tập huấn cho doanh nghiệp về tiêu chuẩn xuất xứ và hợp tác với các hiệp hội ngành hàng để kết nối chuỗi cung ứng trong nước. Những nỗ lực này nhằm giúp các doanh nghiệp Việt nâng cao năng lực cạnh tranh và tận dụng những cơ hội mới trên thị trường quốc tế.

Nếu các doanh nghiệp Việt không thể quản lý chuỗi cung ứng, mức thuế transshipment 40% có thể tiếp tục được duy trì hoặc mở rộng sang các mặt hàng khác. Điều này sẽ gây áp lực lớn về chi phí và cạnh tranh cho toàn ngành thời trang Việt. Do đó, các doanh nghiệp Việt cần phải có những chiến lược và biện pháp cụ thể để quản lý chuỗi cung ứng và nâng cao cạnh tranh.

Tuy nhiên, thỏa thuận này cũng tạo ra cơ hội cho các doanh nghiệp Việt, đặc biệt là trong bối cảnh Mỹ tìm cách giảm phụ thuộc vào Trung Quốc. Các doanh nghiệp OEM/ODM Việt Nam có vị trí địa lý thuận lợi gần Trung Quốc và nguồn nhân lực dồi dào có khả năng thay thế một phần vai trò của Trung Quốc trong một số chuỗi cung ứng nhất định. Điều này giúp các doanh nghiệp Việt nâng cao cạnh tranh và tận dụng những cơ hội mới trên thị trường quốc tế.

Ngành thời trang – may mặc Việt Nam buộc phải chuyển mình để thích nghi với những yêu cầu mới của thị trường Mỹ. Việc đổi mới mô hình sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm và phát triển thương hiệu bền vững sẽ giúp các doanh nghiệp Việt nâng cao cạnh tranh và tận dụng cơ hội trong thị trường quốc tế. Với những nỗ lực và chiến lược cụ thể, ngành thời trang Việt Nam có thể vượt qua những thách thức và tận dụng những cơ hội mới trên thị trường quốc tế.

Trong 5 năm qua, Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA) đã trở thành đòn bẩy quan trọng giúp thương mại giữa Việt Nam và Italy tăng trưởng ấn tượng. Hiệp định này đã mở rộng thị trường xuất nhập khẩu và nâng tầm hợp tác về công nghệ, năng lượng xanh, thời trang.

Bà Dương Phương Thảo, Tham tán thương mại Việt Nam tại Italy, nhận định EVFTA đã tạo động lực quan trọng giúp hai quốc gia vượt qua nhiều thách thức toàn cầu như đại dịch COVID-19, xung đột địa chính trị và lạm phát. Thống kê cho thấy kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Italy đã tăng gần 50%, từ 4,62 tỷ USD năm 2020 lên 6,91 tỷ USD năm 2024. Xuất khẩu của Việt Nam sang Italy tăng 58%, đạt 4,94 tỷ USD.

Các mặt hàng chủ lực tăng trưởng vượt bậc bao gồm sắt thép, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, giày dép, cà phê, máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng và phương tiện vận tải cùng phụ tùng. EVFTA đã mang lại lợi thế thuế quan rõ rệt, thúc đẩy xuất khẩu nông sản, thủy sản, dệt may và điện tử của Việt Nam, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc nhập khẩu công nghệ và hàng hóa cao cấp từ Italy.

Tuy nhiên, không phải ngành nào cũng tận dụng được hiệu quả từ EVFTA. Ngành thủy sản đối mặt với ‘thẻ vàng’ IUU, hạn chế xuất khẩu tôm và cá tra sang Italy. Chi phí vận chuyển cao và thời gian giao hàng lâu ảnh hưởng đến độ tươi ngon và giá cả cạnh tranh. Để khắc phục những rào cản này, bà Dương Phương Thảo nhấn mạnh rằng doanh nghiệp Việt Nam cần tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn vệ sinh và kiểm dịch của EU, đầu tư vào sản xuất sạch và truy xuất nguồn gốc.

Trong tương lai, EVFTA sẽ tiếp tục thúc đẩy thương mại và đầu tư bền vững, giúp Việt Nam chuyển dịch sang kinh tế xanh và công nghệ cao. Với Italy, hợp tác trong máy móc, năng lượng tái tạo, thời trang và công nghệ cao sẽ là trọng tâm. Để đảm bảo hiệu quả lâu dài, Việt Nam cần ưu tiên chuyển giao công nghệ từ Italy, đặc biệt trong máy móc nông nghiệp, cơ khí chính xác và công nghệ cao.

Nâng cấp công nghiệp hỗ trợ để giảm phụ thuộc linh kiện nhập khẩu là yếu tố then chốt. Hợp tác với các viện thiết kế Italy, đặc biệt tại Milan, sẽ giúp phát triển sản phẩm giá trị cao. Đầu tư vào sản xuất xanh, sử dụng năng lượng tái tạo và đào tạo nhân lực chất lượng cao cũng cần được đẩy mạnh.

Thách thức lớn hơn đến từ việc EU đẩy nhanh đàm phán FTA với các nước ASEAN khác như Thái Lan, Indonesia và Malaysia. Nếu Thái Lan ký FTA vào năm 2026, thuế ưu đãi tương tự EVFTA sẽ làm giảm lợi thế của Việt Nam, đặc biệt trong nông sản và dệt may. Tập trung vào chất lượng, thiết kế và sản xuất bền vững là cách để Việt Nam duy trì vị thế cạnh tranh và tận dụng tối đa cơ hội từ quan hệ đối tác chiến lược với Italy.