Thái Nguyên – một tỉnh miền núi phía Bắc của Việt Nam – đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong công cuộc đổi mới và phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Với nhiều giải pháp đồng bộ và hiệu quả, tỉnh đã cải thiện đáng kể hạ tầng kỹ thuật, văn hóa – xã hội thiết yếu như điện, đường, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa tại các bản làng.

Những nỗ lực này không chỉ nâng cao mức sống của người dân mà còn làm thay đổi căn bản tập quán canh tác và bộ mặt bản làng. Các bản làng dân tộc thiểu số tại Thái Nguyên nay đã có những gam màu tươi sáng với những ngôi nhà mới xây dựng, đường sá được mở rộng và trải bê tông, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao lưu và phát triển kinh tế.

Việc đầu tư có trọng tâm trọng điểm, phù hợp với điều kiện, tiềm năng thế mạnh, phong tục tập quán của đồng bào đã thu được kết quả tích cực. Công tác vận động quần chúng phát huy quyền làm chủ, sự tham gia chủ động của cộng đồng và người dân đã khơi dậy tinh thần nỗ lực vươn lên của đồng bào. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo giảm sâu, khoảng cách về mức sống so với bình quân chung của tỉnh từng bước thu hẹp. Sự nghiệp giáo dục, y tế, văn hóa của các vùng dân tộc có bước phát triển mới.

Tỉnh Thái Nguyên cũng đẩy mạnh việc trang bị kiến thức về khoa học kỹ thuật, hỗ trợ vật tư phân bón, nguồn cây, con giống chuyển đổi cây trồng vật nuôi, phát triển ngành nghề, làng nghề truyền thống. Hệ thống hạ tầng viễn thông được xây dựng tạo điều kiện cho bà con tiếp cận các nền tảng công nghệ số.

Một số sản phẩm nông nghiệp của tỉnh đã có giá trị thương phẩm cao, trong đó chè là cây trồng chủ lực. Nhiều địa phương đã tập trung phát triển và đã cho sản lượng, giá trị thương phẩm cao với các loại cây trồng như na, bưởi, quế… Sản phẩm truyền thống như dệt, may trang phục dân tộc, mật ong, gạo nếp vải, cốm, miến dong, rượu men lá… đã đáp ứng yêu cầu về chất lượng, thị hiếu người tiêu dùng và đã đạt tiêu chuẩn OCOP.

Bên cạnh những thành tựu, vẫn còn một số khó khăn và thách thức mà tỉnh cần phải vượt qua. Các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi địa hình trải rộng, mật độ dân cư không tập trung, trình độ sản xuất còn dựa nhiều vào yếu tố tự nhiên, phương thức canh tác giản đơn, giá trị kinh tế thấp, ít cơ hội tiếp cận việc làm phi nông nghiệp.

Cơ sở hạ tầng nhiều xã phía Bắc của tỉnh chưa được đầu tư hoàn thiện. Cơ chế, chính sách chưa đủ hấp dẫn thu hút doanh nghiệp có tiềm lực kinh tế mạnh đầu tư vào công nghiệp chế biến, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị tại các xã vùng sâu, vùng xa.

Tuy nhiên, bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số tại Thái Nguyên vẫn được giữ gìn và phát huy. Những nét đẹp mang giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào như ngôn ngữ, trang phục truyền thống, phong tục tập quán, nghi lễ tín ngưỡng, ẩm thực, dân ca dân vũ được các cấp ủy, chính quyền tạo điều kiện cho bà con bảo tồn và phát huy.

Mới đây, tỉnh Thái Nguyên đã ban hành đề án phát triển du lịch cộng đồng với nhiều triển vọng về các điểm đến mới và tạo thêm việc làm cho người dân. Làng du lịch sinh thái nhà sàn Thái Hải, Làng du lịch cộng đồng xóm Mỏ Gà, Làng văn hóa dân tộc bản Quyên… có thể coi là hình mẫu để nâng cao, nhân rộng.

Trong thời gian tới, tỉnh cần tiếp tục quan tâm và có những giải pháp hiệu quả hơn nữa để phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi một cách bền vững.

Xã Thượng Đức, TP.Đà Nẵng – Một điển hình về phát triển nông thôn mới

Xã Thượng Đức, TP.Đà Nẵng, được thành lập từ sự hợp nhất của ba xã gồm Đại Lãnh, Đại Hưng và Đại Sơn, nằm ở vị trí phía tây, cách trung tâm TP.Đà Nẵng khoảng 60 km. Với truyền thống yêu nước và lịch sử hào hùng, xã Thượng Đức đã trở thành biểu tượng của sự vượt khó và phát triển.

Trong nhiệm kỳ 2020-2025, xã Thượng Đức đã đạt được nhiều kết quả nổi bật trong bối cảnh cả nước và TP.Đà Nẵng đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Thượng Đức đã đoàn kết, đồng lòng, sớm kiểm soát và ổn định trên các mặt công tác. Công tác xây dựng Đảng được chú trọng, với 129 đảng viên mới được kết nạp. Việc sắp xếp bộ máy, đơn vị hành chính cấp xã và chính quyền địa phương 2 cấp được thực hiện nghiêm túc và có hiệu quả.

Về kinh tế, xã Thượng Đức đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể. Diện tích gieo trồng bình quân hằng năm đạt gần 935 ha và sản lượng lương thực hơn 6.000 tấn. Hạ tầng kỹ thuật được quan tâm đầu tư, với 80% vùng sản xuất có đường giao thông đến nơi. Các công trình thủy lợi được xây dựng, giúp tưới tiêu đạt 100% diện tích. 100% các tuyến đường liên thôn, liên xã được bê tông hóa.

Công tác an sinh, xã hội được chú trọng quan tâm đúng mức. Xã đã hoàn thành thực hiện mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát giai đoạn 2023-2025 với số lượng 104 nhà. Tỉ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thể nhẹ cân còn 5,42%. Giáo dục, y tế, an sinh xã hội có nhiều tiến bộ.

Bí thư Đảng ủy xã Thượng Đức Đặng Văn Kỳ nhận định, với những thành tựu to lớn trên các lĩnh vực đạt được trong những năm gần đây, cùng với sự quan tâm đầu tư của nhà nước về phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn, xã Thượng Đức sẽ tiếp tục phát triển nhanh hơn trong nhiệm kỳ tới.

Trong tương lai, xã Thượng Đức sẽ tăng cường công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, chính quyền số, nền hành chính hiện đại. Xã sẽ thực hiện hiệu quả các cơ chế, chính sách đặc thù, thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân, đầu tư nâng cấp kết cấu hạ tầng nông thôn gắn với giữ vững và nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới.

Về phát triển kinh tế, xã Thượng Đức phấn đấu tăng trưởng thương mại, dịch vụ và du lịch từ 12%/năm. Xã sẽ xúc tiến các dự án như khu trung tâm thương mại, khu du lịch sinh thái và khai thác các tài nguyên địa phương… Với hướng đi đã được khẳng định, kế thừa và phát huy những thành tựu đã đạt được, Đảng bộ và nhân dân xã Thượng Đức quyết tâm đoàn kết một lòng, vượt qua mọi khó khăn, phấn đấu thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra. Xây dựng xã Thượng Đức sớm thành xã nông thôn mới nâng cao, nhân dân có cuộc sống bình yên, ấm no, hạnh phúc.

Trong năm 2025, Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo được triển khai với tổng vốn thực hiện là 875,915 tỷ đồng. Trong đó, vốn chuyển nguồn từ năm 2024 sang năm 2025 là 260,539 tỷ đồng và vốn của năm 2025 là 615,375 tỷ đồng. Tính đến hết 6 tháng đầu năm, toàn tỉnh đã giải ngân được 297,013 tỷ đồng, đạt 33% kế hoạch đã đề ra.

Chương trình đã mang lại nhiều kết quả tích cực trong việc cải thiện đời sống của người dân. Toàn tỉnh đã thực hiện đầu tư xây dựng và duy tu bảo dưỡng trên 100 công trình cơ sở hạ tầng và 101 công trình thiết yếu trên địa bàn. Bên cạnh đó, chương trình cũng triển khai 66 dự án hỗ trợ phát triển sản xuất, với 3.325 lượt hộ tham gia. Ngoài ra, chương trình còn tổ chức 4 lớp tập huấn kỹ thuật hỗ trợ phát triển sản xuất với 56 đại biểu tham dự.

Hoạt động phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi cũng được triển khai tại 100% xã, phường trong toàn tỉnh. Chương trình còn tổ chức 5 hội nghị tư vấn hướng nghiệp, khởi nghiệp cho học sinh THPT trên địa bàn tỉnh, thu hút 961 học sinh tham dự. Bên cạnh đó, chương trình còn tổ chức 3 lớp học nghề kỹ thuật trồng thuốc lá với 105 học viên học.

Để tiếp tục triển khai hiệu quả nguồn vốn giao năm 2025, tỉnh đã chỉ đạo các địa phương chủ động đẩy mạnh các hoạt động tập huấn hướng dẫn nâng cao năng lực cho cán bộ làm công tác giảm nghèo các cấp. Đồng thời, tỉnh cũng tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức cho cán bộ và người dân về mục đích ý nghĩa của Chương trình. Tỉnh cũng tiếp tục thực hiện việc kiểm tra giám sát đánh giá tình hình thực hiện tại cơ sở nhằm phát hiện các sai sót để uốn nắn kịp thời.

Tỉnh cũng tổ chức rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo đảm bảo chính xác để đánh giá hiệu quả việc triển khai thực hiện Chương trình giai đoạn 2021 – 2025 và tổng điều tra rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo giai đoạn 2026 – 2030. Việc này sẽ giúp tỉnh có cơ sở để xây dựng các chính sách giảm nghèo phù hợp và hiệu quả trong thời gian tới.