Tình trạng quá tải tại các bệnh viện tuyến trên đang trở thành một vấn đề cấp thiết trong hệ thống y tế Việt Nam hiện nay. Một phần nguyên nhân của tình trạng này xuất phát từ văn hóa của người dân, khi họ thường có xu hướng đến thẳng các bệnh viện tuyến trung ương và yêu cầu thực hiện nhiều xét nghiệm. Điều này dẫn đến một tình trạng ‘quá tải giả’, khiến hệ thống y tế phải xử lý những vấn đề không thật sự cần thiết.

Trong bối cảnh hệ thống y tế đang đối mặt với nhiều thách thức, trí tuệ nhân tạo (AI) đang nổi lên như một giải pháp tiềm năng. Các chuyên gia và doanh nghiệp trong ngành đều khẳng định AI không nhằm mục đích thay thế con người mà là một công cụ đắc lực để hỗ trợ bác sĩ tối ưu hóa quy trình thăm khám và chữa trị cho bệnh nhân. AI có khả năng giúp các bác sĩ tổng hợp, đúc kết và đưa ra những chẩn đoán, phác đồ điều trị chính xác hơn, hướng tới mục tiêu cá thể hóa trong điều trị. Sức khỏe của một cá nhân không chỉ phụ thuộc vào bộ gene phức tạp mà còn chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi các yếu tố như tinh thần, môi trường sống, chế độ ăn uống, căng thẳng, tình trạng bệnh… AI có khả năng phân tích dữ liệu lớn, giúp các bác sĩ đưa ra giải pháp tối ưu.

Để giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên, các chuyên gia đề xuất tận dụng sức mạnh của công nghệ và AI nhằm nâng cao năng lực tuyến dưới. AI có thể giúp một bác sĩ mới ra trường hoặc các bác sĩ ở tuyến cơ sở cung cấp dịch vụ y tế chất lượng tốt hơn cho bệnh nhân. Điều này không chỉ giúp giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên mà còn giúp người dân tiếp cận với dịch vụ y tế chất lượng tốt hơn.

Một tầm nhìn dài hạn và bền vững hơn là sử dụng AI để ‘chữa phần gốc’, tức là giúp người dân khỏe mạnh hơn và ít có nhu cầu đến bệnh viện hơn. AI có thể đóng vai trò then chốt trong việc theo dõi sức khỏe cá nhân, cung cấp các biện pháp chăm sóc phòng ngừa, đưa ra lời nhắc nhở và giúp người dân chủ động bảo vệ sức khỏe của mình.

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn khởi đầu trong việc ứng dụng AI vào y tế. Thách thức lớn nhất hiện nay là nền tảng công nghệ còn yếu, đặc biệt là trong việc triển khai bệnh án điện tử và liên thông dữ liệu giữa các cơ sở y tế. Để thành công, quá trình này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ, các nhà khoa học, bệnh viện và doanh nghiệp. Đồng thời, cần có thời gian để thay đổi nhận thức của người dân, khuyến khích họ chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe và tin tưởng hơn vào hệ thống y tế cơ sở.

Diễn đàn Y tế Việt Nam (Vietnam Health Summit) 2025 với chủ đề ‘Dữ liệu lớn và Trí tuệ nhân tạo trong Chẩn đoán và Điều trị y khoa’ sẽ diễn ra tại Hà Nội trong hai ngày 21 và 22 tháng 7 năm 2025. Sự kiện này đánh dấu lần đầu tiên diễn đàn được tổ chức với quy mô quốc tế, quy tụ hơn 30 diễn giả chuyên môn và khoảng 300 khách mời từ hơn 10 quốc gia trên thế giới. Thông tin chi tiết về sự kiện có thể được tìm thấy trên trang web chính thức của Diễn đàn Y tế Việt Nam.

Quảng Ninh đang đẩy mạnh nâng cao chất lượng y tế cơ sở để đảm bảo mọi người dân đều có thể tiếp cận dịch vụ y tế một cách kịp thời, thuận tiện và an toàn. Hiện nay, hệ thống y tế cơ sở của tỉnh bao gồm các trung tâm y tế địa phương và trạm y tế tuyến xã, phường, đóng vai trò là những điểm tựa đầu tiên và gần dân nhất trong chăm sóc sức khỏe ban đầu.

Trong bối cảnh mới, nâng cao chất lượng y tế cơ sở đang trở thành nhiệm vụ ưu tiên. Trong thời gian qua, Quảng Ninh đã ưu tiên bố trí nguồn lực để đầu tư cho y tế tuyến xã. Giai đoạn 2023-2025, toàn tỉnh đã tiến hành sửa chữa, nâng cấp 126 trạm y tế với kinh phí lên tới hàng trăm tỷ đồng và đề xuất xây mới 8 trạm y tế. Đồng thời, các trung tâm y tế cũng đã được xây mới và nâng cấp. Sau đầu tư, các trung tâm y tế và trạm y tế đã được cải tạo khang trang, sạch sẽ và trang bị đầy đủ thiết bị cơ bản, qua đó nâng cao chất lượng khám chữa bệnh và tăng niềm tin của người dân với y tế cơ sở.

Tỉnh Quảng Ninh cũng đặc biệt chú trọng đến chính sách thu hút và đào tạo nhân lực y tế cho tuyến cơ sở. Nghị quyết số 28/2023/NQ-HĐND quy định chính sách thu hút bác sĩ về làm việc tại một số đơn vị thuộc tỉnh đến năm 2025, trong đó có chính sách thu hút bác sĩ về làm việc tại các trung tâm y tế và trạm y tế. Tính đến nay, đã có 71 bác sĩ về làm việc tại các trung tâm y tế và 8 bác sĩ đa khoa về làm việc tại các trạm y tế.

Hệ thống y tế cơ sở của tỉnh thời gian qua đã có nhiều đóng góp quan trọng trong khám chữa bệnh, đặc biệt trong phòng chống dịch bệnh và triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia về y tế. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, vẫn còn không ít khó khăn và thách thức cần được tháo gỡ để nâng cao chất lượng phục vụ.

Trong bối cảnh chuyển đổi mô hình chính quyền địa phương mới, ngành y tế đã chủ động xây dựng Đề án sắp xếp tổ chức bộ máy ngành y tế theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Theo đó, hệ thống trạm y tế được tổ chức lại theo hướng tinh gọn, hiệu quả, nhưng vẫn đảm bảo phủ kín địa bàn và thuận lợi cho người dân tiếp cận dịch vụ.

Với phương châm ‘Y tế gần dân, sát dân và đáp ứng thuận lợi, kịp thời, đầy đủ nhất cho nhu cầu chăm sóc sức khoẻ ban đầu’, ngành y tế tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2030 xây dựng hệ thống y tế cơ sở vững mạnh, hiện đại, làm tốt nhiệm vụ quản lý sức khoẻ toàn diện, liên tục cho mỗi người dân.

Việc hợp nhất các đơn vị hành chính cấp xã ở tỉnh Thái Nguyên, đặc biệt là tại vùng cao thuộc tỉnh Bắc Kạn cũ, đã giúp tinh gọn bộ máy và nâng cao hiệu quả quản lý. Tuy nhiên, việc này cũng gây ra một số khó khăn trong việc chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân. Tỉnh Thái Nguyên có địa bàn rộng lớn, dân cư thưa thớt, và nhiều hộ gia đình cách xa trung tâm hàng chục km. Điều này đã đặt ra thách thức cho việc cung cấp dịch vụ y tế tại các khu vực nông thôn và vùng sâu.

Để giải quyết vấn đề này, các địa phương đã chủ động rà soát hệ thống y tế cơ sở, duy trì hoạt động tại các trạm y tế cũ, và bố trí lại nhân lực để tăng cường tổ chức khám bệnh lưu động đến từng bản. Tại xã Nghiên Loan, được hình thành trên cơ sở sáp nhập các xã Xuân La, An Thắng và Nghiên Loan, hiện có diện tích hơn 130km² và dân số hơn 11.000 người. Một số thôn, bản cách trung tâm xã tới gần 20km.

Bà Lã Diệu Thuần, Trạm trưởng Trạm y tế xã Nghiên Loan cho biết: Để đảm bảo chăm sóc sức khỏe nhân dân sau khi sáp nhập 3 xã, trạm y tế đã giữ nguyên đội ngũ nhân lực và cơ sở vật chất tại các trạm y tế của các địa phương cũ. Đồng thời, trạm y tế đã tiến hành rà soát, điều chỉnh lại phương án phân công công việc nhằm phát huy tối đa hiệu quả hoạt động của từng cán bộ y tế tại các điểm trạm.

Tương tự, xã Vĩnh Thông cũng duy trì các điểm trạm y tế cũ để đảm bảo người dân vùng sâu vùng xa được tiếp cận dịch vụ y tế kịp thời. Ông Nguyễn Anh Dũng, Trạm trưởng Trạm y tế xã Vĩnh Thông cho biết: Công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân tại các Trạm y tế Cao Sơn, Vũ Muộn, Sỹ Bình vẫn được duy trì và công tác chống dịch bệnh vẫn được thực hiện thường xuyên tại các Trạm y tế, tạo điều kiện thuận lợi cho bà con nhân dân đến khám chữa bệnh.

Đến nay, toàn bộ 108 trạm y tế tại 37 xã phía Bắc tỉnh Thái Nguyên vẫn đang hoạt động bình thường. Các dịch vụ khám chữa bệnh, tiêm chủng mở rộng, phòng chống dịch bệnh… không bị gián đoạn. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn nhiều khó khăn tồn tại khi một số trạm y tế đã xuống cấp, thiếu trang thiết bị, cần được cải tạo, đầu tư.

Ông Đinh Mạnh Cường, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Thái Nguyên cho biết: Thực trạng hiện nay các trạm y tế phía Bắc của tỉnh Thái Nguyên rất khó khăn, do địa hình chia cắt, mật độ dân cư thưa, người dân từ nơi ở đến nơi khám chữa bệnh rất xa. Thời gian tới, Sở Y tế sẽ xem xét để đầu tư sửa chữa xây dựng cơ sở vật chất cho các trạm y tế của các xã mới để làm sao đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe người dân.

Bên cạnh đầu tư hạ tầng, tỉnh Thái Nguyên cũng đang đẩy mạnh chuyển đổi số trong ngành y tế, tăng cường ứng dụng công nghệ vào quản lý bệnh án và khám chữa bệnh từ xa. Những nỗ lực này nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân vùng cao tiếp cận dịch vụ y tế, góp phần ổn định an sinh xã hội và phát triển bền vững địa phương. Tìm hiểu thêm về các hoạt động của tỉnh Thái Nguyên trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ y tế tại địa phương.

Thành phố Hồ Chí Minh đang chứng kiến sự phát triển nhanh chóng của các phòng khám và cơ sở y tế tư nhân, từ quy mô nhỏ đến các bệnh viện quốc tế. Sự phát triển này mang lại nhiều lợi ích, nhưng đồng thời cũng đặt ra nhiều thách thức về chất lượng dịch vụ, đạo đức nghề y và sự an toàn của người bệnh.

Hiện nay, TP. HCM có số lượng cơ sở khám chữa bệnh tư nhân nhiều nhất cả nước, với hàng ngàn phòng khám đa khoa, chuyên khoa và phòng mạch tư nhân đang hoạt động. Sự phát triển của hệ thống y tế tư nhân đã giúp chia sẻ gánh nặng với y tế công lập, đặc biệt trong thời điểm dịch Covid-19 bùng phát hay các đợt cao điểm như mùa bệnh sốt xuất huyết, cúm, cảm. Theo các chuyên gia, sự đóng góp của y tế tư nhân đã giúp giảm tải cho các cơ sở y tế công lập và cung cấp thêm nhiều lựa chọn cho người dân.

Tuy nhiên, bên cạnh mặt tích cực, sự phát triển thiếu kiểm soát của các phòng khám tư nhân đang đặt ra nhiều lo ngại. Một số phòng khám hoạt động không phép, sử dụng bác sĩ không đủ điều kiện, thuê mướn chứng chỉ, và quảng cáo sai sự thật. Điều này đã khiến người dân không khỏi hoang mang và đặt vấn đề về chất lượng dịch vụ. Để minh chứng cho vấn đề này, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, Thanh tra Sở Y tế TP. HCM đã kiểm tra, xử phạt hàng trăm cơ sở y tế tư nhân với số tiền lên tới hàng tỷ đồng.

Các chuyên gia cho rằng, y tế tư nhân là một trong những lĩnh vực nhận được nhiều đơn thư khiếu nại nhất, chủ yếu liên quan đến chất lượng khám chữa bệnh không đúng như quảng cáo, thu phí không minh bạch và giữ bệnh nhân ở lại điều trị trái quy định. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi của người bệnh mà còn làm mất niềm tin vào hệ thống y tế tư nhân.

Để giải quyết vấn đề này, cơ quan chức năng đã vào cuộc và triển khai hàng loạt hoạt động kiểm tra, thanh tra đột xuất. Sở Y tế TP. HCM đã khẩn trương triển khai các hoạt động để chăm sóc sức khỏe cho trên 14 triệu người dân, bao gồm việc củng cố và giới thiệu rộng rãi các kênh tiếp nhận phản ánh của người dân trong lĩnh vực y tế. Người dân có thể phản ánh về chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh, thái độ phục vụ của nhân viên y tế, hay những bất cập tại các cơ sở y tế công và tư trên địa bàn thành phố qua đường dây nóng của Sở Y tế TP. HCM: 096.777.1010. Ngoài ra, người dân cũng có thể phản ánh về các hành vi tiêu cực như ‘vẽ bệnh’, tư vấn sai chuyên môn để trục lợi, hay các vi phạm đạo đức nghề nghiệp trong ngành y qua đường dây nóng chống ‘vẽ bệnh, moi tiền’: 0989.401.155.

PGS.TS Tăng Chí Thượng, Giám đốc Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh, cho biết việc người dân sử dụng các kênh phản ánh chính thức không chỉ giúp giải quyết kịp thời các vấn đề phát sinh trong ngành y, mà còn là hành động thiết thực góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh trên toàn địa bàn. Điều này cũng yêu cầu người dân cần cảnh giác và tìm hiểu kỹ về các cơ sở y tế trước khi sử dụng dịch vụ.