Nghề làm gốm truyền thống của người M’nông Rlăm tại buôn Dơng Bắk, xã Liên Sơn Lắk, tỉnh Đắk Lắk, đã tồn tại bền bỉ qua nhiều thế hệ với kỹ thuật ‘nuôi đất’, ‘trích đất’ và nung lộ thiên độc đáo. Gốm của người M’nông Rlăm được biết đến với đặc trưng không sử dụng bàn xoay, không lò nung, không khuôn đúc, tạo nên những sản phẩm thủ công độc đáo.

Quá trình làm gốm bắt đầu từ việc ‘nuôi đất’, tức là ủ đất sét lấy từ bờ sông Krông Ana để giữ ẩm và bảo tồn chất đất. Sau đó, người thợ sẽ ‘trích đất’ – lấy một lượng đất vừa đủ để tạo nên một sản phẩm, được xem như một nghi thức tâm linh. Gốm M’nông Rlăm được tạo dáng hoàn toàn bằng tay, không sử dụng bàn xoay. Người thợ di chuyển xung quanh sản phẩm trong quá trình nặn, tương đồng với cách làm gốm của người Chăm.

Sản phẩm sau khi tạo hình được đánh bóng bằng đá, khắc họa tiết bằng que tre, sau đó phơi khô tự nhiên rồi nung trong lửa khoảng 30 phút với nhiên liệu vỏ trấu và mùn cưa. Kỹ thuật nung lộ thiên này đã tạo nên những sản phẩm gốm với màu sắc tự nhiên và độ bền cao.

Gốm truyền thống của người M’nông Rlăm đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào cuối năm 2024. Sự công nhận này đánh dấu bước chuyển quan trọng trong hành trình gìn giữ và phục hồi một làng nghề truyền thống đặc sắc của Tây Nguyên.

Tuy nhiên, việc gìn giữ nghề gốm truyền thống của người M’nông Rlăm đang đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có sự mai một về nhân lực, nguyên liệu khan hiếm, và khó khăn trong tiêu thụ sản phẩm. Chính quyền địa phương đã triển khai một số đề án bảo tồn và phát triển làng nghề gốm truyền thống, đặt hàng sản phẩm gốm từ nghệ nhân địa phương, tổ chức các lớp truyền dạy nghề, và giới thiệu sản phẩm đến các đơn vị lữ hành.

Gốm thủ công của buôn Dơng Bắk đã được công nhận là sản phẩm OCOP đạt 3 sao cấp tỉnh, mở ra cơ hội tiếp cận thị trường rộng hơn. Du lịch cộng đồng đã mang đến hy vọng mới cho nghề làm gốm của người M’nông tại buôn Dơng Bắk. Các tour du lịch trải nghiệm đã về đến Yang Tao, tạo điều kiện cho nghệ nhân địa phương trình diễn kỹ thuật làm gốm cổ.

Du khách khi đến thăm làng gốm không chỉ được tìm hiểu quy trình thủ công, mà còn có thể trực tiếp tham gia tạo hình, trang trí sản phẩm và mang về làm kỷ niệm. Những hoạt động này bước đầu giúp gốm Yang Tao có thêm cơ hội được hồi sinh, đồng thời trở thành điểm nhấn văn hóa trong phát triển du lịch bền vững tại khu vực Tây Nguyên.

Trên sân khấu catwalk tại Bảo tàng Hà Nội, hơn 120 người mẫu nhí đã tỏa sáng rực rỡ, hóa thân thành những sứ giả văn hóa đầy tự tin. Họ đã truyền tải tinh thần vùng cao Tây Bắc qua từng bước trình diễn trong chương trình ‘Vietnam Iconic Runway – Trạm Di Sản: Em Tây Bắc 2’. Sự kiện này đã thu hút sự chú ý của công chúng với sự góp mặt của nhà thiết kế Linh Phương, người đã có nhiều dự án kết hợp thời trang cùng văn hóa truyền thống.

Chương trình trình diễn thời trang này đã biến không gian Bảo tàng Hà Nội thành một ‘bảo tàng sống’ giàu cảm xúc. Với sự tham gia của hơn 120 người mẫu nhí và teen, chương trình đã mang đến cho khán giả những phần trình diễn đầy sinh động và tự tin. Các tiết mục nghệ thuật trong chương trình đã tái hiện rõ nét đặc trưng văn hóa của đồng bào miền núi phía Bắc, qua điệu múa xòe uyển chuyển, âm thanh da diết của khèn môi, tiếng trống hội và những làn điệu dân ca mượt mà.

Đặc biệt, điểm nhấn quan trọng của chương trình là màn ra mắt bốn bộ sưu tập thời trang mới do nhà thiết kế Linh Phương thiết kế. Các bộ sưu tập này mang đậm dấu ấn văn hóa Tây Bắc và không chỉ tái hiện vẻ đẹp truyền thống mà còn thể hiện tinh thần đổi mới, sáng tạo. Sự kiện này còn có sự tham gia của nhiều khách mời nổi bật, trong đó có Hoa hậu Biển Việt Nam 2024 Nguyễn Hoài Linh, các ca sĩ nhí tài năng và hơn 100 người mẫu chuyên nghiệp.

Chương trình ‘Vietnam Iconic Runway – Trạm Di Sản: Em Tây Bắc 2’ khẳng định hướng đi bền vững trong lĩnh vực thời trang thiếu nhi tại Việt Nam. Đồng thời, chương trình cũng góp phần nuôi dưỡng tình yêu quê hương và ý thức gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc từ khi còn nhỏ. Thông qua sự kiện này, khán giả có thể thấy được tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, đặc biệt là trong lĩnh vực thời trang.

Nhà thiết kế Linh Phương đã thể hiện sự tâm huyết và sáng tạo trong việc kết hợp thời trang với văn hóa truyền thống. Các bộ sưu tập thời trang của ông không chỉ mang lại vẻ đẹp thẩm mỹ mà còn góp phần quảng bá văn hóa Việt Nam ra quốc tế. Sự thành công của chương trình ‘Vietnam Iconic Runway – Trạm Di Sản: Em Tây Bắc 2’ đã mở ra những cơ hội mới cho lĩnh vực thời trang thiếu nhi tại Việt Nam, đồng thời khẳng định vị thế của Việt Nam trong ngành công nghiệp thời trang quốc tế.

Để biết thêm thông tin về chương trình và các hoạt động liên quan, vui lòng truy cập https://www.vietnamiconic.com.vn/ hoặc theo dõi trang fanpage của Vietnam Iconic trên https://www.facebook.com/VietnamIconic/.

Di tích lịch sử đình Đô Mỹ, tọa lạc tại xã Tống Sơn, tỉnh Thanh Hóa, đang đứng trước nguy cơ đổ sập do xuống cấp nghiêm trọng sau gần 200 năm tồn tại. Để cứu nguy cho di tích cấp tỉnh này, dự án tu bổ, tôn tạo đã được triển khai với tổng mức đầu tư hơn 14,6 tỷ đồng.

Đình Đô Mỹ được xây dựng từ giữa thế kỷ XIX, ban đầu được dùng để thờ Thành hoàng Thái úy Tô Hiến Thành, cùng với hai vị Đô Bá và Nguyễn Thận Xuân. Năm 1996, đình được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh và nằm ở xã Hà Tân cũ, nay là xã Tống Sơn. Trải qua thời gian dài, công trình gỗ bề thế này đã bị xuống cấp nghiêm trọng. Người dân địa phương đã nhiều lần đề nghị các cấp có thẩm quyền sớm xem xét để tôn tạo, tu bổ nhưng chưa có kinh phí.

Sau nhiều lần nâng lên, đặt xuống, dự án tu bổ, tôn tạo di tích đình Đô Mỹ đã được phê duyệt vào tháng 5/2025. Công trình được khởi công vào tháng 6/2025 và dự kiến hoàn thành, đưa vào sử dụng trước Tết Nguyên đán 2026. Đối với các công trình văn hóa, việc phục dựng, tôn tạo phải giữ được yếu tố gốc, các nét họa tiết, hoa văn đặc trưng của công trình gắn với thời kỳ lịch sử.

Phó Chủ tịch UBND xã Tống Sơn, bà Phan Thị Lan, cho hay: Đình Đô Mỹ là một công trình kiến trúc tiêu biểu của thời Nguyễn, mang đậm dấu ấn văn hóa truyền thống. Việc đình được tu bổ là sự kiện lớn, mang lại niềm vui, sự phấn khởi cho hàng nghìn người dân trong vùng. Mọi người mong mỏi công trình được hoàn thành đúng tiến độ, vừa bảo tồn di sản, vừa phát huy giá trị văn hóa truyền thống trong đời sống hiện nay.

Để bảo tồn nguyên trạng kiến trúc gốc, trước khi hạ giải, các đơn vị có chuyên môn của Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Thanh Hóa, cùng với đại diện người dân, chính quyền, đơn vị thi công đã lập biên bản, quay clip, chụp ảnh từng nét hoa văn, họa tiết. Đình Đô Mỹ không chỉ là nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh, đình còn là biểu tượng của truyền thống và lịch sử quê hương. Việc nâng cấp đình không chỉ góp phần bảo tồn di sản mà còn thể hiện sự quan tâm của chính quyền tới đời sống tinh thần của nhân dân.

Hiện nay, đơn vị thi công đang dọn dẹp mặt bằng, lấy cốt, phân loại các phiến đá còn sử dụng được, các phiến hư hỏng thì đặt đơn vị đục, đẻo cho đúng kích cỡ. Phần trụ cột bằng lim cũng được đo kỹ càng để khi thay thế đảm bảo chất lượng, chủng loại.

Với sự vào cuộc của chính quyền địa phương và sự quan tâm của các cấp quản lý, dự án tu bổ, tôn tạo di tích đình Đô Mỹ đang được triển khai gấp rút. Nhân dân địa phương đang mong chờ đến ngày công trình được hoàn thành, phát huy giá trị của di tích lịch sử cấp tỉnh này.