Đồng bào Mông ở xã Mường Kim, tỉnh Lai Châu, đã và đang tích cực thay đổi tư duy sản xuất và tiếp cận với những tiến bộ khoa học kỹ thuật để phát triển kinh tế bền vững. Với niềm tin vào Đảng và bộ máy chính quyền địa phương, người Mông tại đây đã đoàn kết, đồng lòng xây dựng nếp sống văn hóa mới.

Họ đã chuyển đổi cơ cấu cây trồng, phát triển chăn nuôi hàng hóa và đẩy mạnh phát triển du lịch cộng đồng. Việc thành lập xã Mường Kim trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích và quy mô dân số của 4 xã đã mang lại không gian phát triển mới cho người dân. Cán bộ gần dân, sát dân đã giải quyết kịp thời các vướng mắc và khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh để thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển.

Xã Mường Kim có 16 bản, với 540 hộ và 3.561 nhân khẩu người Mông, tập trung ở các bản như Huổi Pắc, Pá Khoang, Hô Ta, Tu San. Địa phương đã tuyên truyền, vận động nhân dân thay đổi tập quán canh tác lạc hậu và áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Một số giống cây trồng có năng suất và giá trị kinh tế cao như chè, chanh leo, đào chín sớm, lê, mắc-ca, quế đã được đưa vào gieo trồng.

Bên cạnh đó, người Mông ở xã Mường Kim đã đẩy mạnh phát triển du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm thông qua đầu tư homestay, giữ gìn nghề truyền thống và xây dựng, duy trì chợ phiên Nậm Pắt. Chợ phiên này đã trở thành một điểm đến hấp dẫn cho du khách, mang lại thu nhập cho người dân.

Diện mạo các bản người Mông ở Mường Kim đã thay đổi đáng kể với giao thông đến trung tâm xã được nâng cấp, mở rộng và các bản có nhà văn hóa, trường học được đầu tư kiên cố. Ông Lò Quyết Thắng, Phó Chủ tịch UBND xã Mường Kim, cho biết cấp ủy, chính quyền xã đã bàn bạc và phân vùng phát triển theo từng thành phần dân tộc. Đối với đồng bào Mông, xã vận động bà con phát triển cây chè, cây ăn quả ôn đới và tập trung quảng bá, thu hút đầu tư, huy động nguồn lực phát triển hệ thống homestay, điểm du lịch và du lịch cộng đồng theo hướng bền vững.

TS. Bùi Thị Hoa, Phó Phân viện trưởng phụ trách Phân viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch miền Nam, đã đưa ra nhận định rằng sự thay đổi trong phương thức sản xuất và quá trình hội nhập văn hóa đương đại đã tác động sâu sắc đến đời sống văn hóa của người M’Nông. Điều này đòi hỏi sự bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống một cách bền vững.

Người M’Nông sở hữu một kho tàng văn hóa phong phú với những phong tục tập quán được gìn giữ qua nhiều thế hệ. Tuy nhiên, vùng đồng bào dân tộc M’Nông đang đứng trước nhiều tác động của đời sống kinh tế – xã hội, làm thay đổi căn bản đời sống vật chất và nguy cơ mai một các giá trị văn hóa truyền thống.

Để giải quyết vấn đề này, TS. Bùi Thị Hoa cho rằng cần kiểm kê và số hóa để lưu giữ; và thực hiện truyền dạy, kết nối thế hệ, qua đó giúp mạch nguồn truyền thống được duy trì, phát triển một cách bền vững hơn.

Mô hình bảo tồn và phát huy văn hóa M’Nông đã được ra mắt vào ngày 28/6 vừa qua. Dự án nằm trong khuôn khổ dự án 06 ‘Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch’ thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2024 trên địa bàn huyện biên giới Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông (cũ), nay là xã Tuy Đức, tỉnh Lâm Đồng.

Dự án đã tổ chức truyền dạy cồng chiêng, múa, ẩm thực truyền thống, dệt thổ cẩm, đan lát và quy trình làm rượu cần tại cộng đồng bon Bu N’Drung. Các buổi tập huấn chuyên sâu với sự tham gia của các chuyên gia về di sản văn hóa các dân tộc, kỹ năng thực hiện bảo tồn và phát triển văn hóa trên địa bàn, ‘đánh thức’ khả năng trình diễn nghệ thuật dân gian, phát triển du lịch bằng cách ‘biến di sản thành tài sản’, tạo sinh kế cho cộng đồng một cách bền vững.

Mô hình đã được bàn giao cho chính quyền xã Tuy Đức mới để tiếp tục vận hành và phát huy, có chương trình kết nối các doanh nghiệp, cơ sở giáo dục địa phương; tạo liên kết gắn với các điểm du lịch – tài nguyên tự nhiên và nhân văn trên địa bàn. Đồng thời, kết nối với các tour-tuyến giới thiệu Nhà văn hóa cộng đồng, không gian trưng bày ‘Hội tụ sắc màu văn hóa truyền thống M’Nông’ và không gian nghệ thuật biểu diễn cồng chiêng, dân ca, dân vũ; cùng trải nghiệm ẩm thực ‘hương vị rừng, hương vị suối’… để trở thành điểm đến hấp dẫn.

Với mong muốn biến di sản thành tài sản, mô hình này không chỉ gắn kết du lịch với phát triển kinh tế, tạo thêm nguồn thu cho địa phương, mà còn nâng cao ý thức của người dân về vốn giá trị truyền thống, bảo tồn các giá trị văn hóa M’Nông, và tăng cường sự kết nối cộng đồng.

Tìm hiểu thêm về văn hóa Việt Nam

Đọc thêm tin tức về văn hóa Việt Nam

Ở thành phố Cần Thơ, nơi có đông đồng bào Khmer sinh sống, các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ đang trở thành một điểm sáng trong phong trào bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Khmer. Đây không chỉ là nơi giúp bảo tồn và phát triển những giá trị văn hóa đặc sắc mà còn mở ra hướng đi mới cho sự phát triển du lịch bền vững tại địa phương.

Khi tham gia vào các buổi sinh hoạt tại những câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ và nghề quết cốm dẹp tại xã Thuận Hòa, du khách sẽ được trải nghiệm sự phong phú và đa dạng của văn hóa Khmer. Với âm thanh đặc trưng của dàn nhạc ngũ âm, trống Chhay-dăm, cùng với giai điệu dân gian Khmer uyển chuyển và tiếng quết cốm dẹp… tất cả tạo nên một bức tranh sinh động và hấp dẫn về văn hóa của đồng bào Khmer.

Nhiều thành viên tham gia vào các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ bày tỏ rằng, thông qua các hoạt động này, họ đã hiểu và yêu quý hơn văn hóa của dân tộc mình. Họ tự tin hơn khi biểu diễn và kết nối với bạn bè gần xa. Ông Lý Sim, chủ nhiệm một câu lạc bộ, chia sẻ rằng mục tiêu của họ không chỉ là biểu diễn phục vụ lễ hội hay du khách, mà còn mong muốn truyền nghề cho thế hệ trẻ, giữ gìn “hồn cốt” văn hóa của dân tộc.

Trước nguy cơ mai một của nhiều loại hình văn hóa truyền thống, Dự án “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” đã được triển khai. Dự án này hỗ trợ thành lập nhiều câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ, trình diễn trang phục truyền thống và nghề quết cốm dẹp của đồng bào Khmer tại xã Phú Tân (cũ, nay là xã Thuận Hòa), thu hút gần 30 thành viên.

Song song với việc bảo tồn và phát huy giá trị bản sắc văn hóa truyền thống, ngành chức năng còn kết hợp phát triển du lịch cộng đồng. Các làng nghề như đan đát, cốm dẹp, nhạc ngũ âm được khuyến khích phát triển, vừa phục vụ du khách, vừa tạo thêm thu nhập cho người dân.

Ông Lưu Thanh Hùng, Trưởng Đoàn Nghệ thuật Khmer, cho biết rằng Đoàn hỗ trợ và truyền dạy nghệ thuật cho các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ tại các xã, phường. Các câu lạc bộ này không chỉ góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa Khmer mà còn là điểm nhấn thu hút du khách trong hành trình khám phá văn hóa Khmer Nam Bộ.

Lễ hội Sâm Ngọc Linh lần thứ VII sẽ chính thức diễn ra từ ngày 1 đến 3 tháng 8 tại xã Nam Trà My, thành phố Đà Nẵng. Sự kiện này hứa hẹn sẽ mang lại một trải nghiệm đặc biệt cho du khách khi đến với vùng đất này, với mục đích tôn vinh cây sâm Ngọc Linh – một loài thực vật quý giá được mệnh danh là ‘quốc bảo’ của Việt Nam.

Thông qua lễ hội, chính quyền địa phương cũng như các ban tổ chức mong muốn quảng bá du lịch sinh thái và bản sắc văn hóa núi rừng Trường Sơn vốn có. Lễ hội cũng đặt hướng đến việc thúc đẩy phát triển du lịch xanh, du lịch cộng đồng và bảo tồn văn hóa vùng cao. Với 7 lần tổ chức trước đó, lễ hội đã khẳng định được vị thế là một sự kiện văn hóa, kinh tế quan trọng, mang đậm bản sắc của vùng Trường Sơn.

Năm nay, Lễ hội Sâm Ngọc Linh sẽ bao gồm nhiều hoạt động thú vị và ý nghĩa. Du khách có thể tham quan khu rừng sâm, trải nghiệm cuộc sống cùng đồng bào bản địa, cùng tham gia các chương trình giao lưu văn hóa đặc sắc. Hơn nữa, du khách sẽ có cơ hội tham quan sàn giao dịch Sâm Ngọc Linh, nơi mà những sản phẩm chất lượng từ sâm Ngọc Linh được giới thiệu và trao đổi.

Sự kiện lần này không chỉ đơn thuần là một hoạt động tôn vinh cây sâm quý hiếm mà còn đóng góp vào chiến lược phát triển nông nghiệp công nghệ cao và du lịch sinh thái của thành phố Đà Nẵng. Qua đó, khẳng định vai trò đặc biệt của cây sâm Ngọc Linh trong nền văn hóa và kinh tế của địa phương.

Được biết, kinh phí tổ chức lễ hội được huy động từ nhiều nguồn, bao gồm cả ngân sách và xã hội hóa. Tổ chức lễ hội đảm bảo các nguyên tắc công khai, tiết kiệm và hiệu quả, thể hiện sự chuyên nghiệp và tâm huyết trong việc giới thiệu đến công chúng một sự kiện đặc biệt.

Qua những nỗ lực trong việc tổ chức Lễ hội Sâm Ngọc Linh lần thứ VII, xã Nam Trà My kỳ vọng sẽ thu hút thêm nhiều du khách, giúp thúc đẩy sự phát triển kinh tế của địa phương và quảng bá rộng rãi giá trị của ‘quốc bảo’ Sâm Ngọc Linh. Sự kiện này thực sự là một điểm nhấn quan trọng trong các hoạt động văn hóa và du lịch của thành phố Đà Nẵng, đồng thời là cơ hội để kết nối du khách và người dân với di sản văn hóa và thiên nhiên quý giá của vùng đất này.