Công an TP Hà Nội vừa phát đi cảnh báo về một thủ đoạn lừa đảo chiếm đoạt tài sản mới, trong đó kẻ lừa đảo giả mạo shipper để thực hiện hành vi phi pháp của mình. Trường hợp này được cơ quan chức năng phát hiện sau khi chị N., 38 tuổi, trú tại Hà Nội, trở thành nạn nhân của một kẻ lừa đảo.

Ngày 17/7, chị N. nhận được một cuộc gọi từ một người tự xưng là nhân viên giao hàng. Người này thông báo rằng chị có một đơn hàng và yêu cầu chuyển khoản 10.000 đồng. Sau đó, đối tượng này tiếp tục trao đổi với chị N., nói rằng chị đã chuyển khoản nhầm vào tài khoản đăng ký hội viên giao hàng và hướng dẫn chị hủy đăng ký. Tuy nhiên, khi chị N. thực hiện theo hướng dẫn, tài khoản của chị bị trừ 1,5 tỷ đồng.

Công an TP Hà Nội khuyến cáo người dân cần phải hết sức cẩn thận và không đăng nhập vào các đường link do người lạ gửi tới để tránh bị lừa đảo. Hiện nay, các doanh nghiệp bưu chính và chuyển phát đều có website và ứng dụng để tra cứu thông tin mã vận đơn, vì vậy người dân nên chủ động truy cập để theo dõi đường đi của đơn hàng, đảm bảo đúng đơn hàng đã đặt trước khi nhận hàng.

Người dân cũng không nên chuyển khoản khi chưa trực tiếp nhận hàng đã đặt và cần xác minh thật kỹ các thông tin trước khi chuyển khoản. Nếu gặp các trường hợp lừa đảo, người dân cần đến cơ quan công an gần nhất trình báo để được hỗ trợ kịp thời.

Như trường hợp của chị N., nếu chị không trả lời cuộc gọi từ người lạ và không thực hiện theo hướng dẫn của kẻ lừa đảo, chị đã không mất 1,5 tỷ đồng. Do đó, người dân cần nâng cao cảnh giác trước các cuộc gọi lạ và không cung cấp thông tin cá nhân cũng như thực hiện các giao dịch chuyển khoản khi chưa xác minh được danh tính của người gọi.

Để phòng tránh bị lừa đảo, người dân có thể访问 cổng thông tin điện tử của UBND TP Hà Nội và trang thông tin điện tử của Bộ Công an để cập nhật các thông tin và cảnh báo về các thủ đoạn lừa đảo mới.

Ngày càng có nhiều vụ tấn công mạng nhắm vào các cá nhân và doanh nghiệp, gây ra những thiệt hại nghiêm trọng về tài chính và tinh thần. Mới đây, một chủ thương hiệu túi xách, N.N, đã trở thành nạn nhân của một vụ tấn công mạng sau khi mở một tập tin nén định dạng .RAR từ một người lạ qua Zalo.

Tập tin này có tên ‘Đề nghị báo giá’ và yêu cầu mở ngay để xem nội dung. Tuy nhiên, sau khi mở tập tin, hệ thống báo lỗi và không hiển thị gì cả. Không biết rằng hành động này đã mở màn cho chuỗi ngày kiệt quệ cả tài chính lẫn tinh thần của mình. Khi mở tập tin, hệ thống báo lỗi và không hiển thị gì cả, N.N đã tắt đi và định để hôm sau kiểm tra lại. Tuy nhiên, cú nhấp chuột đó lại chính là cánh cửa cho phép tin tặc cài đặt mã độc vào máy tính.

Kẻ gian đã âm thầm chiếm quyền kiểm soát toàn bộ thiết bị của cô mà không để lại bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Trong 7 ngày tiếp theo, N.N vẫn làm việc bình thường, nhưng các thao tác đăng nhập, bao gồm cả cookie, ID và thông tin bảo mật, đều bị theo dõi và ghi lại. Việc để máy tính hoạt động liên tục, không tắt sau giờ làm, cũng vô tình tạo điều kiện cho tin tặc có thời gian truy cập và thao tác không ngừng.

Đến ngày 19/6, tin tặc bắt đầu hành động, chiếm quyền Facebook cá nhân và vô hiệu hóa không thể khôi phục, mất quyền quản lý Business Manager trên Meta, thất thoát tài sản kinh doanh gồm fanpage chính cùng các tài khoản quảng cáo liên kết cùng tài khoản Instagram. Về tài chính, do kết nối thẻ tín dụng với tài khoản quảng cáo, tin tặc đã gắn chiến dịch quảng cáo ảo và trừ tiền trực tiếp từ thẻ. Nền tảng Meta không yêu cầu OTP cho mỗi giao dịch, tạo kẽ hở cho hành vi này.

N.N hoàn toàn không biết mình đã bị tấn công máy tính cho đến khi hàng loạt thiệt hại xảy ra dồn dập vào ngày 19/6. Cảm giác hoang mang bao trùm khi nạn nhân tin rằng bản thân đã thiết lập bảo mật hai lớp đầy đủ và sử dụng mật khẩu phức tạp. Mãi đến tối ngày 21/6, sau khi nhớ lại tình huống kỳ lạ hôm 12/6 và nhờ một người bạn kiểm tra tập tin ‘báo giá’, sự thật mới được phơi bày: đó chính là một tập tin chứa mã độc, đã giúp tin tặc cài đặt phần mềm điều khiển từ xa và theo dõi mọi hoạt động trong suốt bảy ngày trước khi ra tay.

Theo N.N, điều khiến cô kiệt quệ nhất không chỉ là tài chính mà là tổn thất tinh thần trong suốt hơn một tháng cố gắng vực dậy sau biến cố. Toàn bộ hệ thống kinh doanh, từ fanpage, tài khoản quảng cáo đến kênh Instagram đều bị sập đột ngột, buộc cô phải bắt đầu lại gần như từ con số 0. Quá trình liên hệ với Meta để khôi phục tài khoản cũng là một hành trình đầy thử thách. N.N chia sẻ hầu hết các biểu mẫu hỗ trợ của Meta đều được xử lý tự động bằng AI, khiến tỷ lệ được con người thật sự phản hồi là rất thấp.

Dưới góc độ kỹ thuật, ông Ngô Tuấn Anh – Tổng giám đốc Công ty An ninh mạng SCS cho biết hình thức lừa gửi các tập tin nén để chiếm đoạt tài khoản khá phổ biến. Kẻ lừa đảo đã lợi dụng lỗ hổng trên phần mềm giải nén WinRAR của nạn nhân, vốn chưa được cập nhật bản vá. Khi nghi ngờ trở thành nạn nhân của tin tặc, chuyên gia khuyến nghị hành động nhanh chóng để giảm thiểu thiệt hại tối đa.

Điều đầu tiên cần làm là ngắt kết nối mạng của máy tính vừa thao tác. Đồng thời, người dùng cần đổi ngay tất cả mật khẩu tài khoản mạng xã hội, email, dịch vụ ngân hàng trực tuyến và thiết lập bảo mật hai yếu tố (2FA). N.N khuyên mọi người nên cảnh giác với tập tin lạ, tách bạch tài khoản cá nhân và kinh doanh, không đăng nhập tài khoản quan trọng trên máy tính công cộng, mạng hay thiết bị lạ, sao lưu định kỳ tài liệu và luôn có tài khoản dự phòng để có thể làm quản trị viên thay thế trong trường hợp khẩn cấp.