Trong những ngày tháng 7 này, trên dải đất hình chữ S, nhiều gia đình đã tìm được người thân là các anh hùng, liệt sĩ trong niềm hạnh phúc vô bờ bến. Sau hàng chục năm tìm kiếm, giọt nước mắt của niềm khắc khoải mong chờ đã rơi xuống khi tên tuổi, địa chỉ của liệt sĩ được trả lại đúng nghĩa.

Việc kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và công nghệ ADN đã đem lại hy vọng đoàn tụ cho nhiều gia đình, góp phần xoa dịu những mất mát, hy sinh của các thân nhân liệt sĩ. 16 gia đình đã nhận được tin vui khi mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ trùng khớp, giúp xác định được danh tính của các anh hùng, liệt sĩ sau hàng chục năm mất tích.

Trong số này, có gia đình bà Nguyễn Thị Lan, em gái của liệt sĩ Nguyễn Quốc Hội, đã tìm thấy hài cốt của anh trai sau hơn 50 năm tìm kiếm. Bà Lan chia sẻ, năm 1972, anh trai đi bộ đội thì đến 1973, gia đình nhận được giấy báo tử ở mặt trận phía Nam và không biết hy sinh ở đâu. Gia đình nhận được kỷ vật của anh trai là đồng hồ, ba lô… nhưng không có thông tin về nơi hy sinh.

Hằng năm, ngày giỗ của anh trai, gia đình vào nhà thờ làm lễ cầu nguyện, còn đến ngày 27/7, ở địa phương tổ chức thắp hương ngoài nghĩa trang, gia đình bà Lan đều đi và khấn cầu mong anh trai linh thiêng báo mộng về. Sau khi thu nhận mẫu ADN, bà Lan và gia đình đã nhận được kết quả trùng khớp, giúp xác định được hài cốt của anh trai. “Không có niềm vui nào hơn lúc này, chúng tôi đã tìm thấy anh trai sau hơn 50 năm tìm kiếm” – bà Lan chia sẻ.

Tương tự, gia đình bác Nguyễn Văn Mão, tỉnh Nghệ An, cũng đã tìm thấy hài cốt của anh trai, liệt sĩ Nguyễn Duy Thanh, sau hơn 50 năm tìm kiếm. Bác Mão tâm sự, năm 1971, anh trai hy sinh, nhưng gia đình không biết nơi hy sinh. Sau đó, gia đình bác Mão vào tỉnh Quảng Trị tìm 2 lần nhưng không thấy mộ, không tìm thấy bất cứ thông tin nào.

Còn tại tỉnh Thanh Hóa, gia đình bác Trịnh Văn Lai đã tìm thấy liệt sĩ Trịnh Văn Hai, được xác định chính xác thông qua mẫu ADN của thân nhân. Bác Lai tâm sự, bố mất sớm, một mình mẹ nuôi 4 anh chị em. Trước khi mất, mẹ dặn phải cố gắng tìm được phần mộ, đưa anh Hai về quê với tiên tổ, với bố mẹ.

Bộ Công an đã thu nhận 20.911 mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Quá trình triển khai của cán bộ, chiến sĩ được thực hiện ân cần, niềm nở với tinh thần phục vụ nhân dân. Kết quả bước đầu đã giúp xác định danh tính của 16 anh hùng, liệt sĩ.

Bộ Công an đang tiếp tục phối hợp với các đơn vị xây dựng và mở rộng Ngân hàng Gen (ADN) của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính để bù đắp các mất mát to lớn đối với các gia đình liệt sĩ và trả lại danh tính cho các anh hùng, liệt sĩ.

Công nghệ giải trình tự gen đã được các chuyên gia tại GeneStory sử dụng để so sánh gene của người thân với dữ liệu từ Bộ Công an, giúp xác định danh tính 16 liệt sĩ sau gần một năm triển khai thu nhận mẫu thân nhân liệt sĩ trên toàn quốc.

Dự án Ngân hàng gene, được Thủ tướng Phạm Minh Chính kích hoạt vào tháng 7/2024, nhằm xây dựng cơ sở dữ liệu ADN quy mô lớn để lưu trữ thông tin gene của hài cốt liệt sĩ và thân nhân, phục vụ việc đối sánh và xác định danh tính. Việt Nam có hơn một triệu liệt sĩ, nhưng khoảng 500.000 người vẫn chưa xác định được danh tính. Nhiều gia đình đã chờ đợi hàng chục năm để tìm được phần mộ thân nhân.

GS Vũ Hà Văn, Giám đốc Khoa học của Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn, cho biết GeneStory đã làm chủ toàn bộ quy trình giải mã gene từ thu mẫu, phân tích đến diễn giải dữ liệu với độ chính xác giải trình tự gene lên đến hơn 99%. Trong dự án này, việc giải mã gene được ứng dụng theo dòng mẹ là chủ yếu. Vì vậy, việc thu mẫu được ưu tiên thực hiện trên các đối tượng là mẹ đẻ, bà ngoại, anh chị em cùng mẹ; anh, em, con của chị gái, em gái mẹ đẻ liệt sĩ; con của chị gái, em gái liệt sĩ.

TS Dương Ngọc Cường, Tổng giám đốc GeneStory, cho biết để xác định danh tính liệt sĩ, các kỹ thuật viên đã đến từng gia đình thu thập mẫu. Sau gần một năm, đã có hơn 51.000 mẫu được thu thập từ 63 tỉnh thành. Các mẫu ADN được đưa về phòng xét nghiệm của GeneStory, sau đó phân tích, giải mã gene từ hài cốt các liệt sĩ đã quy tập. Sau khi phân tích và đối sánh ADN, đã xác định danh tính 16 liệt sĩ.

Dự án tiếp tục giúp hàng trăm nghìn gia đình tìm lại tên người thân, tri ân Mẹ Việt Nam Anh hùng, giảm thiểu thời gian chờ và mất mẫu di truyền khi ADN của liệt sĩ bị phân hủy. GS Vũ Hà Văn cho biết ứng dụng công nghệ giải mã gene trong lâm sàng không chỉ dừng lại ở việc tìm kiếm thân nhân. Công nghệ này cho phép tìm hiểu về sức khỏe thể chất, hướng đến việc tiên lượng nguy cơ mắc bệnh do di truyền, bệnh ung thư… của mỗi cá thể dựa vào kiểu gene, thậm chí xây được biểu đồ đánh giá tiến triển từ nguy cơ mắc bệnh thấp đến cao theo độ tuổi.

Các chuyên gia hy vọng rằng dự án này sẽ giúp giải quyết vấn đề xác định danh tính liệt sĩ và hỗ trợ các gia đình tìm lại người thân của mình. Đồng thời, công nghệ giải mã gene cũng có thể được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác, bao gồm y tế và sức khỏe.

GeneStory là một công ty chuyên về giải mã gene và phân tích dữ liệu gene. Công ty này đã phát triển các công nghệ và quy trình để thu thập, phân tích và diễn giải dữ liệu gene.

GeneStory – ‘Chìa khóa’ giải mã gene giúp xác định danh tính liệt sĩ và xây dựng nền y học dự phòng cho người Việt

Dự án ‘Ngân hàng ADN liệt sĩ’ của GeneStory đã đạt được những kết quả đáng kể sau chưa đầy 1 năm triển khai. Với mục tiêu hỗ trợ việc xác định danh tính của các liệt sĩ vẫn còn nhiều gia đình chưa tìm được phần mộ người thân sau hơn 50 năm, dự án này đã thu thập được 51.000 mẫu ADN thân nhân liệt sĩ. Giáo sư Vũ Hà Văn, Chủ tịch và Nhà sáng lập GeneStory, cùng Tiến sĩ Dương Ngọc Cường, Tổng Giám đốc GeneStory, đã chia sẻ về dự án này.

Theo GS. Vũ Hà Văn, cả nước có hơn 1 triệu liệt sĩ và khoảng 300.000 ngôi mộ liệt sĩ đã được quy tập nhưng chưa xác định được danh tính. Số lượng liệt sĩ còn nhiều và việc xác định danh tính của họ vẫn còn là một thách thức lớn. Dự án ‘Ngân hàng ADN liệt sĩ’ của GeneStory đã và đang đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề này.

Tiến sĩ Dương Ngọc Cường cho biết GeneStory đã xác định danh tính 16 liệt sĩ và đưa họ trở về với gia đình. Đây là kết quả của việc ứng dụng công nghệ giải mã gene trong việc xác định danh tính liệt sĩ. Việc giải mã gene không chỉ giúp tìm kiếm thân nhân liệt sĩ mà còn xây dựng nền tảng cho y học dự phòng tại Việt Nam.

GeneStory cũng đang triển khai dự án ‘Thuốc đúng cho em’ với mục tiêu xét nghiệm gene để xác định thuốc phù hợp cho trẻ em bị bệnh động kinh. Dự kiến trong thời gian tới, GeneStory sẽ tiếp tục mở rộng nghiên cứu và triển khai các chương trình ‘thuốc đúng’ đối với nhiều bệnh lý khác. Điều này sẽ giúp nâng cao hiệu quả điều trị và giảm thiểu tác dụng phụ của thuốc.

Với mục tiêu trở thành ‘chìa khóa’ giải mã gene giúp người Việt làm chủ công nghệ lõi, GeneStory kỳ vọng sẽ đóng góp nhiều hơn cho cộng đồng và xây dựng một nền y tế thông minh. GeneStory cũng hy vọng sẽ tiếp tục nhận được sự ủng hộ và hợp tác của các cấp chính quyền, tổ chức và cá nhân để thực hiện các dự án và mục tiêu của mình.

Thông tin thêm về dự án ‘Ngân hàng ADN liệt sĩ’ và các hoạt động của GeneStory có thể được tìm thấy tại trang web của GeneStory.

Chiều ngày 25/7, tại Hà Nội, Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06, Bộ Công an) đã tổ chức Hội nghị trực tuyến sơ kết một năm triển khai kế hoạch thu nhận mẫu ADN cho thân nhân của liệt sĩ chưa xác định được danh tính trên toàn quốc. Thủ tướng Phạm Minh Chính đã phát biểu chỉ đạo tại hội nghị này.

Thủ tướng cho biết, Việt Nam có hơn 1,2 triệu liệt sĩ, trong đó khoảng 900.000 hài cốt đã được quy tập về các nghĩa trang. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 300.000 hài cốt liệt sĩ đã được an táng nhưng chưa xác định được danh tính. Bên cạnh đó, Việt Nam hiện có khoảng 652.000 thương binh, 198.000 bệnh binh, hơn 132.000 Bà mẹ Việt Nam Anh hùng và khoảng 320.000 người chịu ảnh hưởng chất độc hóa học.

Thủ tướng bày tỏ sự xúc động khi nhắc lại những con số này và cho biết chất độc dioxin để lại không chỉ ảnh hưởng đến cuộc đời của những người trực tiếp hứng chịu, mà còn di truyền qua các thế hệ con cháu. Chiến tranh đã lùi xa, nhưng còn bao gia đình vẫn đau đáu chờ đợi thông tin về phần mộ, hài cốt người thân để được đưa về quê hương an táng.

Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu các cơ quan, đơn vị phải đẩy nhanh tiến độ thu nhận mẫu ADN để không kịp thời. ‘Nếu không làm nhanh, sẽ không kịp nữa. Không ai sống mãi để chờ kết quả. Cho nên, chúng ta phải đột phá, hành quân nhanh hơn để chạy đua với thời gian. Đây là cuộc chạy đua vì ký ức, vì đạo lý và vì tương lai’, Thủ tướng chia sẻ.

Theo Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, tính đến ngày 20/7/2025, cơ quan chức năng đã hoàn thành phân tích 11.138 mẫu ADN thân nhân liệt sĩ và cập nhật vào Cơ sở dữ liệu Căn cước hơn 10.000 dữ liệu ADN của thân nhân các liệt sĩ. Hội nghị cũng nghe báo cáo về kết quả triển khai kế hoạch thu nhận mẫu ADN cho thân nhân liệt sĩ. Tính đến thời điểm hiện tại, đã có 57.273 mẫu được thu nhận. Nhiều địa phương đã vận động xã hội hóa để thu nhận mẫu ADN cho thân nhân liệt sĩ.

Tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã trao Thông báo kết quả giám định ADN hài cốt liệt sĩ cho đại diện thân nhân các gia đình liệt sĩ. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc xác định danh tính liệt sĩ và giúp đỡ gia đình họ. Thông tin về kết quả giám định ADN có thể giúp giải đáp những câu hỏi lâu đời của các gia đình về số phận người thân và mang lại sự an ủi, động viên cho những người đã hy sinh.

Thủ tướng nhấn mạnh, việc xác định danh tính liệt sĩ không chỉ là công việc của một ngành, một cấp mà là trách nhiệm của cả xã hội. Chính phủ sẽ tiếp tục quan tâm và hỗ trợ để công việc này được triển khai nhanh chóng và hiệu quả.

Trong những ngày tháng 7 này, lực lượng Công an Thanh Hóa đã tích cực tổ chức nhiều hoạt động thiết thực nhằm tri ân những cống hiến và hy sinh của các anh hùng liệt sĩ, thương bệnh binh và người có công với cách mạng. Đây là động lực và sự động viên to lớn đối với thân nhân liệt sĩ và thương bệnh binh trong Công an Thanh Hóa, giúp họ vươn lên hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Những ngày cuối tháng Bảy, sau cơn bão số 3, không khí đất trời trở nên trầm lặng. Tại các tượng đài tưởng niệm và nghĩa trang liệt sĩ, những đoàn người nối tiếp nhau thành kính dâng hương, bày tỏ lòng tưởng nhớ và tri ân đến các anh hùng liệt sĩ đã hi sinh vì độc lập, tự do của dân tộc, vì bình yên và hạnh phúc của Nhân dân.

Ngày 27/7 năm nay, trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ (27/7/1947 – 27/7/2025), lực lượng Công an tỉnh Thanh Hóa đã đến dâng hương tưởng nhớ các anh hùng liệt sĩ tại Nghĩa trang liệt sĩ. Đây vừa là tình cảm, vừa là trách nhiệm và cũng là sự tiếp nối mạch nguồn truyền thống, đạo lý ‘Uống nước nhớ nguồn’, mà cán bộ, chiến sĩ Công an tỉnh Thanh Hóa đã và đang tiếp tục kế thừa, phát huy.

Đặc biệt, trong những ngày tháng 7 này, lực lượng Công an Thanh Hóa đã vào cuộc đồng bộ, quyết liệt, phối hợp chặt chẽ với các ngành chức năng tiến hành rà soát, thu thập thông tin, tổ chức lấy mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Hoạt động này góp phần thắp sáng thêm niềm hy vọng của các gia đình liệt sĩ, trong tương lai không xa, tất cả các liệt sĩ sẽ được quy tập và xác định được danh tính.

Với tinh thần trách nhiệm, tình cảm thiêng liêng và lòng biết ơn sâu sắc, lực lượng Công an Thanh Hóa đã hoàn thành việc thu nhận 37.351 mẫu ADN thân nhân liệt sĩ chưa xác định danh tính trên địa bàn tỉnh. Hoạt động tri ân này không chỉ mang đến sự sẻ chia, động viên kịp thời đối với những gia đình liệt sĩ, mà còn góp phần lan tỏa mạnh mẽ tinh thần yêu nước, sự trân trọng và lòng biết ơn của thế hệ hôm nay đối với lớp người đi trước, vun đắp truyền thống ‘Uống nước nhớ nguồn’ tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.

Để làm tốt công tác đền ơn đáp nghĩa và thực hiện đầy đủ chính sách ưu đãi đối với thương binh, gia đình liệt sĩ, người có công với cách mạng, trong những năm qua, Đảng ủy, lãnh đạo Công an tỉnh Thanh Hóa đã luôn quan tâm đến công tác ‘Đền ơn đáp nghĩa’, chăm lo đời sống vật chất, động viên tinh thần đối với các thương, bệnh binh, gia đình liệt sĩ, người có công với cách mạng.

Lực lượng Công an Thanh Hóa đã luôn phát huy tốt phẩm chất người chiến sĩ Công an cách mạng, tận tụy, trách nhiệm trong công việc, trong phục vụ Nhân dân; mưu trí, dũng cảm, kiên quyết đấu tranh không khoan nhượng đối với tội phạm. Trong bối cảnh đất nước ngày càng phát triển, tinh thần yêu nước và sự trân trọng quá khứ càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Lòng yêu nước và sự tri ân không chỉ là lời nói, mà phải được thể hiện bằng hành động.

Kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ là dịp để các cấp, các ngành và toàn thể xã hội bằng những việc làm cụ thể, thiết thực của mình tri ân sâu sắc các anh hùng liệt sĩ và những người có công với cách mạng. Đó không chỉ là trách nhiệm mà còn là truyền thống và đạo lý tốt đẹp của Đảng, Nhà nước đối với những người đã cống hiến, hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì bình yên hạnh phúc của Nhân dân.